جايگاه محورهاي تربيت هنري، ساختار محتوايي و الگوي سه وجهي برنامه درسي در كتاب هاي درسي فرهنگ و هنر دوره اول متوسطه

شكوفاسازي ظرفيت هاي هنري دانش آموزان از رسالت هاي مهم آموزش و پرورش در سند تحول بنيادين است. از يك سو محورهاي پنج گانۀ تربيت هنري متشكل از ارتباط با طبيعت، زيبايي شناسي، توليد هنري، آشنايي با تاريخ و ميراث فرهنگي-هنري و نقد هنري و از سوي ديگر ساختار محتوايي كتاب هاي درسي فرهنگ و هنر شامل هنرهاي تجسمي، خوشنويسي، هنرهاي سنتي، آوايي و نمايشي همگي موضوعاتي هستند كه مي بايست در پرورش توانمندي هاي بالقوۀ آدمي، مد نظر برنامه ريزان قرار گيرند. اين مطالعه به شيوۀ تحليل محتوا صورت گرفت. جامعۀ هدف عبارت بود از كتاب هاي درسي فرهنگ و هنر هر سه پايۀ دورۀ اول متوسطه در سال تحصيلي 95-1394. واحد ثبت به متن، تصوير و فعاليت اختصاص يافت. كدگذاري به شيوۀ قياسي و براساس محورهاي موضوعي و ساختاري آموزش فرهنگ و هنر انجام پذيرفت. به منظور اعتباربخشي به فرايند كدگذاري، ده درصد از محتوا توسط ارزياب دوم كدگذاري شد كه ميزان همبستگي برابر 0.89 بود. نتايج نشان داد كه پركاربردترين محورهاي تربيت هنري به ترتيب عبارتند از توليد هنري، زيبايي شناسي، نقد هنري، آشنايي با تاريخ و ميراث فرهنگيهنري و ارتباط با طبيعت. همچنين، اولويت هاي اول تا پنجم در ساختار محتوايي كتاب ها عبارتند از هنرهاي تجسمي، هنرهاي سنتي، خوشنويسي، هنرهاي آوايي و هنرهاي نمايشي. بررسي الگوي ساختار برنامۀ درسي نيز نشان داد كه به هر سه وجه فعاليت هاي تجويزي، نيمه تجويزي و غيرتجويزي توجه شده، اما محتواي اين كتاب ها به لحاظ تناسب فعاليت ها با محتواي آموزشيِ ارائه شده، شكل تلفيق، توازن و تنوع محتوايي و عدم تحريك و تهييج خلاقيت دانش آموزان نيازمند بازنگري است.