عوامل محيطي مؤثر بر پراكنش گونه Prangos ferulacea Lindl. در مراتع استان اردبيل

هدف پژوهش حاضر بررسي عوامل محيطي مؤثر بر پراكنش گونه Prangos ferulacea در مراتع استان اردبيل بود. براي اين منظور هفت رويشگاه جنس جاشير شناسايي شد كه در 3 رويشگاه گونه مورد نظر وجود داشت. علاوه بر مكان هاي حضور گونه، در مجاورت هر رويشگاه در مكان هاي عدم حضور گونه، نيز نمونه برداري از خاك و پوشش گياهي انجام شد. در مكان هاي نمونه برداري 3 ترانسكت به طول 100 متر مستقر و در طول هر ترانسكت در 10 پلات چهار مترمربعي درصد تاج پوشش و تراكم گونه تعيين شد. نمونه خاك از ابتدا، وسط و انتهاي هر ترانسكت برداشت شد. در مكان هاي نمونه برداري ارتفاع از سطح دريا، شيب، جهت شيب و در آزمايشگاه برخي خصوصيات خاك از قبيل ازت، فسفر، پتاسيم، ماده آلي، pH، EC و بافت خاك تعيين شدند. براي مقايسه مكان هاي حضور و عدم حضور گونه در هر رويشگاه، مقايسه رويشگاه ها، طبقه بندي مكان هاي حضور و عدم حضور گونه و تعيين اهميت پارامترها به ترتيب از آزمون t مستقل، تجزيه واريانس، روش تجزيه خوشه اي و آناليز تشخيص استفاده شد. نتايج آزمون t نشان داد كه تمام متغيّرها بجزء دما و بارندگي تفاوت معني داري دارند. با توجه به نتايج، گونه در مكان هاي مرتفع، شيب زياد و ماده آلي بالا انتشار بيشتري دارد و بيش ترين تراكم گونه در مناطق با ارتفاع متوسط بيشتر از 1790 متر، شيب بالاي 80 درصد، بارندگي 358-227 ميلي متر، دماي متوسط سالانه 119 درجه سانتي گراد و ماده آلي 35/198/0 درصد مشاهده گرديد. گونه در مناطق با نيتروژن و پتاسيم بالاتر و در خاك هاي لومي سازگاري بيشتري دارد. نتايج آناليز تشخيص نشان داد در درجه اول به ترتيب بارندگي، دما، شيب، ارتفاع و جهت شيب و در درجه دوم خصوصيات خاك اهميّت دارند. از نتايج اين تحقيق مي توان در استفاده از گونه براي اصلاح و احياء مراتع با شرايط اكولوژيكي مشابه استفاده نمود.