ارزيابي آسيب‌پذيري اجتماعي-اقتصادي بهره‌برداران مراتع (مطالعه موردي: مراتع ييلاقي شهرستان نطنز استان اصفهان)

ارزيابي آسيب پذيري اكوسيستم ها از مهم ترين ابزارهاي موجود براي دستيابي به مديريت پايدار و نيز ارائه راهكارهاي مديريتي و برنامه ريزي موثر براي به حداقل رساندن اثرات مخرب ناشي از عوامل آسيب زا موجود است. از اين رو، مطالعه حاضر با هدف سنجش آسيب پذيري اجتماعياقتصادي بهره برداران مراتع ييلاقي شهرستان نطنز استان اصفهان انجام شد. بدين منظور، با استفاده از مرور ادبيات و نظرات صاحب نظران، مهم ترين شاخص هاي اجتماعياقتصادي مراتع استخراج شد. جوامع آماري تحقيق شامل بهره برداران مراتع ييلاقي، مراتع ييلاقي طرح دار و كارشناسان مراتع بودند كه حجم نمونه در هر كدام از اين جوامع با استفاده از فرمول كوكران تعيين شد. با استفاده از پرسشنامه، نظرات كارشناسان و بهره برداران مرتعي در رابطه با تاثير شاخص هاي اجتماعي اقتصادي در آسيب پذيري مراتع اخذ شد. روايي پرسشنامه با استفاده از نظرات طيفي از كارشناسان و پايايي آن با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ تعيين شد. در مرحله آخر، با استفاده از فرمول پيشنهادي مي بار و والدز (2005) سنجش آسيب پذيري صورت گرفت. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه مشكلات محلي و فروپاشي نظام هاي بهره برداري گذشته، تعداد بهره بردار و شيوه بهره برداري بيشترين تأثير را در آسيب پذيري اجتماعي مراتع دارند. همچنين تعداد دام، هزينه هاي زندگي و وضع اقتصادي بهره برداران مرتعي به ترتيب بيشترين تأثير را در آسيب پذيري اقتصادي مراتع دارند. از طرف ديگر، تلفيق عوامل اجتماعياقتصادي، آسيب پذيري مراتع را بهتر مي تواند نمايان سازد. بنابراين با تلفيق عوامل اجتماعي اقتصادي، مي توان درجه آسيب پذيري مراتع مختلف را تعيين كرده، تا از اين طريق مراتعي را كه از آسيب پذيري بيشتري برخوردارند شناسايي و در اولويت بالاتري جهت برنامه هاي مديريتي قرار داد.