ارتباط ذخيره كربن آلي خاك با برخي ويژگي‌هاي خاك در مراتع آذربايجان شرقي

اين مطالعه به منظور ارزيابي عوامل خاكي مؤثر بر ميزان ذخيره كربن آلي خاك و توسعه مدلي براي تخمين توان ذخيره كربن با استفاده از ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي خاك در مراتع استان آذربايجان شرقي انجام شد. پس از برداشت تعداد 92 نمونه خاك از مكان هاي مختلف مرتعي، اندازه گيري ويژگي هاي مختلف خاك و ذخيره كربن آلي آن صورت پذيرفت. براي ارائه مدل از روش تحليل مسير و رگرسيون گام به گام استفاده شد. بدين ترتيب نتايج تحليل ميسر نشان داد پارامترهاي رطوبت اشباع، اسيديته، سيلت، هدايت الكتريكي و ميزان رس به ترتيب با ضرايب مسير 0.443، 0.244، 0.223، 0.204 و 0.175 داراي اثر مستقيم بر ميزان كربن آلي ذخيره اي خاك هستند. پارامترهايي نظير وزن مخصوص ظاهري، سنگريزه، ظرفيت تبادل كاتيوني در مجموع به ميزان 0.349 داراي اثر غيرمستقيم مي باشند. ويژگي هاي فيزيكي خاك از لحاظ مجموع تأثيرات مستقيم و غيرمستقيم با ميزان 0.55 بيشترين تأثير را نسبت به ويژگي هاي شيميايي (با ميزان 0.09) بر كربن آلي خاك دارند. نتايج انجام رگرسيون گام به گام كل متغيرهاي خاك به منظور به دست آوردن مدل نهايي تخمين كربن آلي خاك نشان داد، فاكتورهاي رس، سيلت، توان حفظ رطوبت، اسيديته و هدايت الكتريكي بر ميزان كربن اثرگذار است و در حدود 57 تغييرات آن را تبيين مي نمايد. اين در حالي است كه آناليز تحليل مسير توانسته است حدود 59 درصد واريانس كربن آلي خاك را تبيين نمايد. با توجه به پارامترهاي مهم اثرگذار كربن آلي ذخيره اي خاك به نظر مي رسد مديريت صحيح مراتع از طريق حفاظت خاك از فرسايش ذرات ريز و توجه به ميزان زهكشي خاك ها و جلوگيري از شورشدن آن سبب حفظ پتانسيل ذخيره اي كربن در اكوسيستم هاي مرتعي خواهد شد.