پديد آورندگان :
جعفري، زهرا دانشگاه آزاد اسلامي، واحد ميانه - گروه گياهپزشكي، ميانه، ايران , جمشيدي، سليمان دانشگاه آزاد اسلامي، واحد ميانه - گروه گياهپزشكي، ميانه، ايران , نورافكن، حسن دانشگاه آزاد اسلامي - واحد ميانه - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، ميانه، ايران
كليدواژه :
آرتميزيا , حشره‌كش‌هاي طبيعي , خاصيت حشره‌كشي , كنترل طبيعي , يوشان
چكيده فارسي :
گونه هاي آرتميزيا از ديرباز به عنوان گياهاني با كارآيي حشره كشي بالا مورد توجه بوده و براي مقابله با حشرات موذي خانگي استفاده ميشدند. در اين پژوهش، اسانس گياهان ترخون (Artemisia dracunculus)، درمنه مزرعه روي (Artemisia campestris) و درمنه آذري (Artemisia austriaca) به روش تقطير با آب و با دستگاه كلونجر استخراج و پس از تعيين عملكرد اسانس، تركيبات شيميايي فرار موجود در آن با دستگاه كروماتوگراف گازي متصل به طيف سنج جرمي اندازهگيري شد. خاصيت شته كشي اسانس ها بر شته سبز هلو با استفاده از آزمون زيست سنجي طي 12 ساعت با استفاده از رقتهاي 62، 125، 250، 500 قسمت بر ميليون و 1، 2، 4 و 6 در هزار و با ثبت تعداد شته هاي مُرده هر دو ساعت يك بار تعيين شد. عملكرد اسانس ترخون، درمنه مزرعه روي و آذري به ترتيب 8/6، 4 و 9/3 ميليليتر بر كيلوگرم پودر گياهي اندازه گيري شد. همچنين، تعداد 6، 8 و 16 تركيب شيميايي فرار به ترتيب از ترخون، درمنه مزرعه روي و آذري شناسايي گرديد. تركيبات عمده ترخون شامل متيل كاويكول، سيس-اوسيمن، ترانس بتا اوسيمن و ليمونن، درمنه مزرعه روي شامل كامفور، 1 و 8-سينئول و 3 و 5- پپتادين 2-اُل و درمنه آذري، بتا توجان، كاريوفيلن اُكسايد، آلفا توجان، 1و8-سينئول و كاريوفيلن بود. اسانس هر سه گياه كشندگي قابل توجهي در برابر شته سبز هلو نشان دادند اما قابليت شته كشي ترخون به طور قابل توجهي از دو گونه ديگر بيشتر بود. مقادير 50 درصد كشندگي ترخون، درمنه مزرعه روي و آذري به ترتيب كمتر از 62، 382 و 576 قسمت بر ميليون تخمين زده شد. بنابراين، اسانس ترخون را ميتوان به عنوان يك فرآورده طبيعي امن و مؤثر براي مقابله با شته سبز هلو مخصوصاً در محصولات گلخانه اي به عنوان جايگزين سموم پرخطر شيميايي مدنظر قرار داد
چكيده لاتين :
Artemisia species are historically considered as highly potential insecticidal plants used for tackling harmful house insects. The essential oils of three Artemisia species including A. dracunculus, A. campestris and A. austriaca spelendes essential oils were extracted by maceration using Clevenger apparatus. The Artemisia species essential oil yields were measured and volatile chemical compounds were identified by MS gaschromatography method. The insecticidal activity of essential oils was determined by bioassay methods against green peach aphid during 12 hours with concentrations of 62, 125, 250 and 500 ppm and 1, 2, 4, 6 recording mortality rate every other two hours. The essential oils yield of tarragon, common and field wormwood were determined as 6.8, 4, and 3.9 ml/kg plant biomass, respectively. Also, 6, 8, and 16 volatile chemical compounds were identified from tarragon, common and field wormwood , respectively. The main compounds for the three species were as follows methyl-cavicole, cis-osimen and limonene in A. dracunculus, 1,8-cineol and 3,5-peptadin 2-ol in A. campestris camphor, and beta-thujan, caryophyllen oxide, alpha thujan, 1,3-Cineol and caryophyllen in A. austriaca. All of the three plant essential oils showed a considerable mortality rate against green peach aphid while aphidicidal activity of tarragon was considerably higher than the other two species. The amounts of 50 percentage mortality rates of tarragon, common and field wormwood were lower than 62, 382, and 576 ppm, respectively. Therefore, essential oils of tarragon on peach green aphid can be considered as safe natural products and a substitution as dangerous chemicals in agricultural crops.
