بررسي توزيع عمودي سطح برگ، عملكرد و انتقال مجدد مواد فتوسنتزي به دانه در هيبريد‌هاي ذرت دانه‌اي (.Zea mays L)

Study on Vertical Distribution of Leaf Area, Yield and Assimilate Remobilization in Grain Corn Hybrids (Zea Mays L.)

به‌منظور بررسي شاخص‌هاي فيزيولوژيك رشد در هيبريد‌هاي ذرت دانه‌اي شامل توزيع عمودي سطح برگ و انتقال مجدد مواد فتوسنتزي به دانه، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار با استفاده از 11 هيبريد ميان‌رس و ديررس ذرت دانه‌اي در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي لرستان در سال 1393 اجرا شد. متوسط تعداد برگ سبز در هيبريد-هاي مورد بررسي در زمان گلدهي 11 عدد بود. توزيع عمودي سطح برگ‌هاي ذرت از معادله درجه 3 نمايي پيروي نمود كه به صورت زنگوله‌اي شكل با بيشترين تراكم سطح برگ در بخش مياني سايه‌انداز بود. رابطه شاخص سطح برگ تجمعي با ارتفاع گياه در زمان ظهور گل تاجي بصورت S شكل بود و از يك معادله درجه 3 نمايي پيروي نمود. بيشترين و كمترين شاخص سطح برگ كل (به‌ترتيب 35/3 و 26/2) از هيبريد‌هاي شماره 4 و 9 به‌دست آمد، در حالي‌كه بيشترين و كمترين عملكرد دانه به ترتيب مربوط به هيبريد‌هاي شماره 11 و 3 با ميانگين 5/8675 و 3/6237 كيلوگرم در هكتار بود. هيچ‌گونه انتقال مجددي در ميان هيبريد‌ها مشاهده نشد. همبستگي معني‌دار و منفي ميان انتقال مجدد با شاخص سطح برگ (*54/0-)، عدم وجود همبستگي ميان عملكرد دانه با شاخص سطح برگ و عدم انتقال مجدد نشان دهنده سطح بالايي از فتوسنتز جاري در مرحله پرشدن دانه توأم با محدوديت شديد مقصد فيزيولوژيك در هيبريد‌هاي پيشرفته ذرت دانه‌اي مي‌باشد.

In order to determine the vertical distribution of leaf area index and remobilization of assimilates to grain in mid- and late maturing hybrids of grain corn, an experiment was carried out in Randomize complete block design (RCBD) with four replications in Lorestan Agriculture Research Center in 2014. Average numbers of green leaves in investigated hybrids at flowering stage were 11. Vertical distribution of leaf area index curve was third-order polynomial as bell-shaped with highest leaf area density in the middle of canopy. A third-order polynomial accurately as S-shaped curve described the relationship between cumulative leaf area index (LAI) and plant height at tassel emergence stage. Maximum and minimum of total LAI were achieved from hybrids 4 and 9 respectively, but highest and lowest grain yield achieved from hybrids 11 and 3 (8675.5 and 6237.3 kg/ha, respectively). No remobilization was found between hybrids. Significant and negative correlation between remobilization and LAI (-0.54*), non significant correlation between grain yield and LAI and lack of remobilization indicates a high level of current photosynthesis in the grain filling stage with a severe physiological sink restriction in advanced grain corn hybrids.