بررسي تحليلي تاريخنگري و تاريخنگاري عبدالقادر بدائوني در منتخب التواريخ

تاريخ نگاري رسمي در جهان اسلام غالباً با ادبياتي متملقانه‌ تنها به روايت آمد و شد حاكمان و فتوحات آنان مي‌پردازد و جايگاه نگاه انتقادي و نيز توجه به ديگر اقشار جامعه در آن كمرنگ يا غايب است. تعداد مورخاني كه در تاريخ نگاري اسلامي مستثني از اين جريان باشند اندك است. عبدالقادر بدائوني يكي از اين مورخان است كه با نگاهي انتقادي به ساختار حاكميت و جامعه، وقايع عصر خويش را به رشته تحرير درمي‌آورد. بدائوني در خلال ثبت وقايع برخلاف ساير معاصران و پيشينيانش با نگاهي فلسفي تاريخي به وقايع به تبيين و تحليل و آينده‌نگري درباره آن‌ها مي‌پردازد. وي همچنين با نگاهي اجتماعي به بيان آسيب‌هاي اجتماعي، سياسي، اداري، نظامي و اخلاقي مي‌پردازد و براي رفع آن‌ها نيز راه‌حل ارائه مي‌كند. توجه به جوانب جغرافيايي، قوم شناختي، جامعه‌شناختي، انسان‌شناختي و روان‌شناختي وقايع و افراد دخيل در آن‌ها از نكاتي است كه بدائوني را به مورخي متمايز بدل كرده و آثار وي را در زمره تاريخ اجتماعي درآورده است. در اين مقاله با تكيه‌بر روش تحليلي توصيفي كتاب منتخب التواريخ، مهم‌ترين اثر بدائوني، ابعاد تاريخ نگري و تاريخ نگاري وي را شناسايي و شواهد آن‌ها را بيان مي‌كنيم.

this article has no abstract