اثر كاربرد ميكوريزا بر تحمل هيبريدهاي ذرت به تنش خشكي

Effect of mycorrhiza application on corn hybrids tolerance to drought stress

اين پژوهش با هدف بررسي ­واكنش­ هيبريدهاي مختلف ذرت مواجه با كم­آبي به كاربرد قارچ مايكوريزا به صورت آزمايش اسپليت فاكتوريل بر پايه­ ­طرح بلوك­هاي­ كامل تصادفي طي دو سال 1394 و 1395 در ايستگاه تحقيقاتي دانشكده ­كشاورزي دانشگاه­ آزاد اسلامي واحد تبريز انجام شد. عامل اصلي شامل كم­آبي بر اساس تبخير از تشتك كلاس A در دو سطح ­70 ميلي­متر به عنوان شاهد و 140 ميلي­متر به عنوان تنش خشكي و عامل فرعي شامل 14 تركيب فاكتوريل كاربرد و عدم كاربرد قارچ مايكوريزا با هفت هيبريد ­ذرت شامل SC260، SC400، SC301، SC4015، SC703، SC704 و SC705 بودند. براي ارزيابي ميزان تحمل و حساسيت هيبريد­هاي ذرت به تنش­خشكي از شاخص­­ تحمل به تنش، شاخص حساسيت به تنش، شاخص تحمل، ميانگين حسابي محصول­دهي و ميانگين هندسي محصول­دهي استفاده شد. تجزيه مركب دو ساله نشان داد كه براي اكثر صفات مورد مطالعه اثر متقابل سال در تنش در هيبريد ذرت معني­دار بود. عمكرد دانه در هر دو سال متوالي در شرايط كاربرد قارچ ميكوريزا در هيبريد SC301 عملكرد بهتري از سايرين داشت و نيز به عنوان متحمل­ترين هيبريد ذرت به تنش خشكي شناخته شد. شاخص­هاي شاخص تحمل به تنش و ميانگين هندسي محصول­دهي همبستگي مثبت و معني­داري با عملكرد دانه در هر دو سال داشتند. همچنين، كاربرد ميكوريزا بر تخفيف اثرات تنش خشكي اثر متفاوتي داشت ولي در كل باعث افزايش عملكرد ذرت در شرايط تنش خشكي شد.

This study aimed to evaluate corn hybrids under drought stress reaction to application of mycorrhiza as split factorial experiment based on randomized complete block design during 2015 and 2016 at Research Station of Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Iran. The main factor included drought stress based on evaporation from class A pan at two levels of 70 millimeters as control and 140 millimeters as drought stress. The sub factor was 14 factorial combinations of mycorrhiza fungi application and non-application with seven corn hybrid including SC260, SC301, SC400, SC4015, SC703, SC704, and SC705. To evaluate tolerance and sensitivity of corn hybrids to drought stress, the stress tolerance index, stress sensitivity index, tolerance index, mean productivity and the geometric mean of the product were used. Two-year complex analysis showed that in most of the studied traits, the interaction of year and stress was significant in corn hybrids. Seed yield in two years was increased more with mycorrhiza application in hybrid SC301 than other hybrids considered as the most tolerant corn hybrid to drought stress. Indices of stress tolerance index and geometric mean productivity had positive and significant correlation with grain yield in both years. Also, mycorrhiza application had a different effect on mitigating of drought stress effects, but in general it increased maize yield under drought stress conditions.