مقايسه تطبيقي نقوش سفالينه هاي محوطه كَهنِك شهرستان سربيشه با نقوش سنتي گليم و قاليچه هاي ذهني باف معاصر اين شهرستان در استان خراسان جنوبي

شهرستان سربيشه در استان خراسان جنوبي، به دليل موقعيت ويژه جغرافيايي، همواره تحت تأثيرات فرهنگي و اجتماعي اقوام كوچ رو و مهاجر قرارگرفته است. نتيجه اين تعاملات در مقاله پيش رو، با هدف بررسي رابطه نقوش سفالينه هاي به دست آمده از چهار فصل كاوش باستان شناسي محوطه كهنك سربيشه و نقوش به كار رفته در دست بافته هاي سنتي اين منطقه بالاخص قاليچه هاي ذهني باف و گليم آورده شده است. در اين دستبافته ها كه حاصل سرپنجه عشاير بُهلولي، بلوچ و هنر بوميان اين شهرستان مي باشند، سعي گرديده تا نقوش از نظر وجوه اشتراكي و افتراقي احتمالي و همچنين اصالت و هويت بومي بررسي گردند. پرسش اساسي اين است كه ارتباط معناداري ميان نقوش ياد شده، وجود دارد؟ و اين ارتباط چه حوزه هايي را شامل مي شود؟ در اين پژوهش كه با روش توصيفي تحليلي انجام شده، نقوش استخراج شده مطالعه و مقايسه تطبيقي گرديده و در گردآوري اطلاعات از روش ميداني، تصويربرداري از نمونه ها، مصاحبه با هنرمندان و مطالعه مستندات كتابخانه اي استفاده گرديده است. مطالعه صورت گرفته نشان داد كه رابطه معناداري ميان نقوش سفالينه ها و دستبافته هاي سنتي منطقه وجود داشته و زمينه هاي اشتراكي فراواني دارند. نقوش ساده و تركيبيِ تجريدي ملهم از گياهان، طبيعت واشيا، بيشترين گروه نقوش را تشكيل داده و نقوش انساني، جز در دستبافته ها، در سفالينه هاي كهنك قابل شناسايي نيست. استفاده از نقوش و فرم هاي مشابه در سفال و دستبافته هاي منطقه، نشان از تداوم و پيوستگي فرهنگي و همچنين شرايط زيست محيطي، اعتقادات و باورداشت هاي آنان دارد. با توجه به اينكه در تطبيق برخي از نقوش سفالينه ها، مشابه بومي به دست نيامد، لذا بنا بر فرض وارداتي بودن نقوش، مي توان منشاء برخي از آن ها را گونه هاي سفال نيشابور دانست.