اولويت‌بندي عوامل مؤثر بر گردوغبار با استفاده از مدل DPSIR و روش‌هاي تصميم‌گيري در شهرستان ريگان، استان كرمان

گردوغبار محلي ناشي از فرسايش بادي از جمله بلاياي طبيعي است كه عمدتاً در مناطق خشك و نيمه‌خشك ايران مركزي مشاهده مي‌شود و معمولاً علت آن علاوه بر شرايط طبيعي حاكم، عدم مديريت معقول روي منابع خاك است. هدف از اين پژوهش، بررسي عوامل مؤثر بر گردوغبار محلي با استفاده از مدل DPSIR و اولويت‌بندي راهكار‌هاي ارائه‌شده با استفاده از تكنيك AHP و TOPSIS مي‌باشد. گام اول بر اساس مرور منابع و بازديد ميداني از منطقۀ چرخۀ علت‌معلولي گردوغبار بسته شد و در گام دوم با استفاده از روش سلسله‌مراتبي معيار‌ها و شاخص‌هاي مشخص‌شده به‌وسيلۀ پرسش‌نامه توسط خبرگان تأييد و در نرم‌افزار اكسپرت چويس وزن‌دهي و در نهايت راهكار‌هاي ارائه‌شده در روش TOPSIS رتبه‌بندي گرديد. معيار‌هاي انتخاب‌شده بر اساس مدل DPSIR هستند كه به‌ترتيب 4 معيار اصلي نيرو محركه، فشار، وضعيت و اثرات است. نتايج اوزان‌هاي به‌دست‌آمده در نرم‌افزار اكسپرت چويس به‌ترتيب عبارت‌اند از: نيرو محركه (0.397)، فشار (0.275)، وضعيت (0.186) و اثرات (0.160) و همچنين از ميان 33 شاخص شناسايي‌شده، سه شاخص رشد جمعيت (0.075)، افزايش تقاضاي آب (0.067) و شاخص محيط‌زيست (0.059) به‌ترتيب در ردۀ يك تا سه قرار گرفتند. رتبه‌بندي پاسخ‌ها بر اساس نتايج روش TOPSIS مديريت منابع آبي (0.592)، جلوگيري از سدسازي (0.575) و ريگ‌پاشي (0.75) بوده كه به‌ترتيب رتبۀ اول تا سوم را به دست آوردند. نتايج نشان داد كه مديريت صحيح منابع آبي در حوزه‌هاي مختلف و بهره‌گيري از عناصر طبيعت براي حفظ آن از اهميت بالايي در منطقه برخوردارند.