بررسي اثربخشي برنامه آموزشي مراقبت خانواده محور بر دانش مراقبت در منزل مراقبين بيماران مبتلا به نارسايي مزمن كليوي تحت همودياليز

پيش‌زمينه و هدف: اعضاي خانواده يكي از اجزاي اساسي سيستم مراقبتي بيماران مبتلا به بيماري مزمن ازجمله نارسايي مزمن كليوي مي‌باشند. آموزش مراقبين و اعضاي خانواده مي‌تواند كيفيت زندگي بيمار را افزايش داده و از بستري مجدد بيماران پيشگيري نمايد. با توجه به دانش و آگاهي كم مراقبين بيماران همودياليزي در خصوص مراقبت از بيمار در منزل و اينكه مطالعات اندكي درباره خانواده و مراقبين بيمار انجام شده است، اين مطالعه باهدف تعيين اثربخشي برنامه آموزشي خانواده محور بر دانش مراقبت در منزل مراقبين بيماران مبتلا به نارسايي مزمن كليوي تحت همودياليز در بيمارستان‌هاي امام خميني و طالقاني شهر اروميه انجام شده است.  مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر يك مطالعه نيمه تجربي مي‌باشد. تعداد 120 نفر از مراقبين بيماران مبتلا به نارسايي مزمن كليوي تحت همودياليز با روش نمونه‌گيري تصادفي ساده از دو بيمارستان امام خميني و طالقاني اروميه انتخاب شدند و در 4 گروه مداخله به روش آموزش كلاسي، آموزش كتابچه‌اي، توأم كلاسي و كتابچه‌اي و گروه كنترل طبقه‌بندي شدند. ابتدا ميزان دانش مراقبين با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته اندازه‌گيري شد، سپس برنامه آموزشي مراقبت از بيمار همودياليزي در منزل به مراقبين آموزش داده شد و پس از دو ماه مجدداً دانش مراقبين با استفاده از همان پرسشنامه ارزيابي شد. داده‌هاي گردآوري‌شده با استفاده از آمار توصيفي و تحليلي از طريق نرم‌افزار SPSS v16 مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفت. يافته‌ها: نتايج حاصل از مطالعه نشان داد كه ميانگين نمرات نمونه‌هاي مطالعه در هر 4 بعد در هر چهار گروه قبل از مداخله تفاوت معني‌داري ندارد. تفاضل ميانگين نمرات نمونه‌هاي موردمطالعه نشان داد كه دانش مراقبين گروه‌هاي مداخله در هر چهار بعد بعد از اجراي مداخله نسبت به گروه كنترل افزايش بيشتري يافته است و اين افزايش در همه ابعاد بعد از انجام مداخله ازنظر آماري معني‌دار بود (p=0.05 ). همچنين تفاضل ميانگين نمرات دانش كلي نمونه‎هاي موردمطالعه نشان داد كه ميانگين نمرات دانش كلي در بين همه گروه‌ها بعد از انجام مداخله افزايش يافته است كه اين افزايش كلي ازنظر آماري معني‌دار بود (P=0.000 ).  بحث و نتيجه‌گيري: با عنايت به نتايج پژوهش حاضر مي‌توان اين‌گونه نتيجه‌گيري كرد كه آموزش مراقبت خانواده محور در ارتقاء دانش مراقبين بيماران همودياليزي مؤثر واقع مي‌گردد و مراقبت خانواده محور مي‌تواند زمينه را جهت بهبود جسمي و روحي بيماران مبتلا به نارسايي كليوي فراهم كرده و راهگشاي افزايش كيفيت زندگي بيماران باشد.