بررسي شيوع و عوامل مرتبط با عوارض شديد مادري (مادران نزديك به مرگ) در اهواز، سال 1395

مقدمه: امروزه براي ارزيابي بهتر كيفيت مراقبت‌هاي مامايي علاوه بر مرگ مادر، از يك شاخص مكمل مفيد به نام مادران نزديك به مرگ استفاده مي‌شود؛ مادراني كه به‌خاطر عوارض بارداري يا زايمان تا پاي مرگ رفته، اما نجات پيدا كرده‌اند. مطالعات بسيار اندكي در اين خصوص در ايران انجام شده است، و در خوزستان تاكنون مطالعه‌اي براي بررسي اين شاخص انجام نشده است. لذا مطالعه حاضر با هدف تعيين شيوع و عوامل مرتبط با موارد مادران نزديك به مرگ در بيمارستان‌هاي اهواز در سال 1395 انجام شد. روش‌كار: اين مطالعه مقطعي بر روي 3002 زايمان در 5 بيمارستان دولتي اهواز از اول خرداد تا سوم مرداد سال 1395 انجام شد. معيارهاي سازمان جهاني بهداشت براي مادران نزديك به مرگ استفاده شد كه شامل شرايط بالقوه تهديد‌كننده زندگي (اختلالات قلبي عروقي، تنفسي، كليوي، خوني و انعقادي، كبدي، نورولوژي) و معيارهاي عوارض شديد مادري (خونريزي شديد پس از زايمان، پره‌اكلامپسي شديد، اكلامپسي، سپسيس يا عفونت شديد سيستميك و پارگي رحم) بود. ميزان شيوع موارد نزديك به مرگ مادر و نيز عوامل مرتبط با آن بررسي شد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS (نسخه 22) و آزمون‌هاي كاي دو، تي تست، من ويتني و رگرسيون لوجستيك انجام شد. ميزان p كمتر از 0.05 معني‌دار در نظر گرفته شد. يافته‌ها: شيوع موارد نزديك به مرگ مادر 29.6 مورد در 1000 تولد زنده بود. شايع‌ترين علت مستقيم آن پره‌اكلامپسي  (49.5%) و خونريزي شديد پس از زايمان (38.2%) بود. 26 نفر (29.2%) از مادران نزديك به مرگ در بخش مراقبت ويژه بستري شدند. سن حاملگي پايين‌تر (P 0.001)، تحصيلات كمتر (P 0.008) و زايمان به روش سزارين (P 0.001) با احتمال بيشتري براي وقوع موارد نزديك به مرگ مادر همراه بودند. نتيجه‌گيري: همانند دلايل مرگ مادري، پره‌اكلامپسي و خون‌ريزي‌هاي زايماني، دلايل اصلي موارد نزديك به مرگ مادر بود. سزارين و سن پايين‌تر بارداري، احتمال وقوع موارد نزديك به مرگ را افزايش مي‌دهد.