چرا مقالات زيست پزشكي ايرانيان باز‌پس‌گرفته مي‌شوند؟

مقدمه: بازپس گيري مقالات در نتيجه سوء رفتار علمي يا خطاهاي غير عمدي اتفاق مي افتد. هدف اصلي اين مطالعه بررسي مقالات بازپس گرفته شده مقالات زيست پزشكي نويسندگان ايراني در پايگاه اطلاعاتي مدلاين/پابمد بود. روش بررسي: در يك مطالعه توصيفي-مقطعي تمام مقالات بازپس گرفته شده نويسندگان ايراني در پايگاه پابمد با استراتژي جستجوي Iran[ad] AND Retracted Publication [pt] بازيابي شد. بر اساس فرم مخصوص نام و نام خانوادگي نويسنده اول مقاله، سال انتشار، نام مجله، نام كشوري كه مجله در آن منتشر مي شود، تعداد استنادها و متن اعلان بازپس گيري استخراج شد. سپس متن اعلان ها مطالعه و دلايل بازپس گيري مقالات طبقه بندي شد. نتايج: تعداد مقالات باز پس گرفته شده 145 مورد بود كه در سال هاي اخير رشد داشته است. با اين حال نسبت مقالات باز پس گرفته شده به كل مقالات افزايش نداشته است. سرقت علمي (46.90 درصد)، مخدودش كردن فرايند داوري همتا (40 درصد)، انتشار مكرر (19.31 درصد) مهم ترين دلايل باز پس گيري مقالات بوده است. بر اين اساس بيش از 81 درصد مقالات (118 مقاله) به دليل رفتارهاي غيراخلاقي عامدانه باز پس گرفته شده بودند. بيش از 32 درصد كل مقالات (47 مقاله) در سه مجله منتشر شده بود. حوزه موضوعي بيوشيمي و زيست شناسي مولكولي (25 مقاله)، داروشناسي و داروسازي (24 مقاله) و اُنكولوژي (21 مقاله) بيشترين سهم را بخود اختصاص داده بود. نتيجه گيري: نياز است دلايل سوء رفتارهاي حرفه اي شناسايي و بر اساس آن راهكارهاي مناسب انديشيده شود. توانمندسازي محققان در زمينه پژوهش و نگارش علمي، آموزش اخلاق در پژوهش، در كنار برخورد با متخلفان مي تواند جلوي بسياري از اين رفتارها را بگيرد.