مروري بر منتورينگ باليني: نكات كاربردي در طراحي، اجرا و ارزشيابي

مقدمه: اگرچه منتورينگ به عنوان عاملي موثر در آموزش مهارت ها و رشد حرفه اي در محيط هاي باليني محسوب مي شود، اما هنوز بسياري از مراكز از اين مهم بي بهره اند. در راستاي برنامه ريزي براي راه اندازي منتورينگ باليني براي دستياران دانشگاه علوم پزشكي تهران، اين مطالعه مروري با هدف بررسي برنامه هاي موجود و اهداف آن ها، تاثيرات آن ها و بررسي نكات كاربردي در طراحي و اجراي برنامه هاي مشابه مي باشد. روش بررسي: اين مطالعه به روش مروري و با استفاده از جستجوي كلمات كليدي Mentoring or Coaching or Mentor or Mentee or Mentorship or Mentoring Program و Medical student و Clinical Education در پايگاه داده Pubmed از مقالات انتشار يافته در سال 2000 تا 2015 انجام شد كه در جستجوي اوليه 664 مقاله بازيابي شدند كه درنهايت 15 مقاله وارد مطالعه شدند. نتايج: در اين بررسي 15 مطالعه ارزيابي شد كه اين برنامه ها با اهداف آموزش مهارت هاي باليني و اصول حرفه اي، آشنايي با آينده شغلي، بهبود شرايط سلامت جسمي روحي، علاقه مند كردن دانشجويان به رشته هاي تخصصي، افزايش تعداد مقالات و فعاليت هاي تحقيقاتي و ايجاد الگوسازي اجرا شدند. در طراحي برنامه هاي بررسي شده، در انتخاب منتور، سن و جنسيت، علاقه و داوطلب بودن فرد و پيشينه علمي خوب از معيارهاي انتخاب بوده اند. جورسازي منتور و منتي از طريق پروفايل حاوي مسير حرفه اي و تحصيلي، اولويت هاي زندگي و كاري و علاقه مندي هاي خارج از كار توسط سيستم صورت گرفته و در برخي موارد منتي ها خود منتور خود را انتخاب كرده بودند. آموزش منتورها از طريق كتابچه ها يا با برگزاري كارگاه هاي با محتواي منتورينگ، ليدرشيپ و چگونگي ايجاد تيم انجام شد. در اجرا، پايش برنامه ها در برخي توسط اعضاي دانشكده و از طريق منتي ها و در موارد ديگر از طريق منتورها به صورت حضوري، تلفني يا پرسشنامه صورت پذيرفت. در اين برنامه ها، براي حفظ منتورها علاوه بر تشويق مالي از تشويق تحصيلي (به صورت ارتقاي تحصيلي يا دوره هاي فلوشيپ براي منتورهاي دستيار) استفاده شده است. در ارزشيابي برنامه ها از روش هاي كمي و كيفي (مصاحبه و گروه متمركز) استفاده شده است. اين مطالعات نشان داد علت موفقيت برنامه هاي منتورينگ باليني خود را در توانمندسازي منتورها، روش هاي انگيزشي مؤثر براي منتورها و منتي ها براي ايجاد رابطه منظم، پايش منظم عملكرد منتورها و حمايت هاي مالي و حرفه اي از منتورها، حفظ يك منتور براي مدت تحصيل براي هر فرد، ايجاد فرهنگ منتورينگ، ايجاد شبكه بين افراد براي به اشتراك گذاشتن تجربيات و استفاده از حمايت اساتيد باتجربه است. نتيجه گيري: برنامه هاي منتورينگ از علل رشد حرفه اي دانشجويان پزشكي شناخته مي شوند كه توصيه مي شود در دانشكده هاي پزشكي اجرا شوند. اين برنامه ها بايد به صورت هدفمند برگزارشده و همواره مورد ارزشيابي قرار گيرند. همچنين در طراحي اين برنامه ها علاوه بر پيشرفت منتي، بايد پيامدهاي مفيدي نيز براي منتور در نظر گرفته شود. با بررسي دقيق برنامه هاي مختلف و گزارش آن ها، مي توان گام هاي مؤثري در طراحي برنامه هاي آتي برداشت.