مطالعه‌ي كيفي جايگاه و نقش خاندان‌هاي هنري در فرش كرمان با تأكيد بر خاندان شاهرخي

نظام‌هاي صنفي هنري را مي‌توان به عنوان يكي از مهمترين عوامل شكل‌گيري و بقاي هنرهاي سنتي در نظر گرفت كه تسلسل نظام استاد و شاگردي قديم است. در ساختار هنرهاي سنتي خاندان‌هاي هنري يكي از مؤلفه‌هاي تشكيل دهنده‌ي اين نظام‌هاي صنفي هستند. از اين روي مي‌توان خاندان‌هاي هنري را به عنوان يك ظرفيت در راستاي حفظ و تعالي هنرهاي سنتي در نظر گرفت. اگر مروري گذرا در ارتباط با خاندان‌هاي هنري صورت بپذيرد، مشخص خواهد شد كه بسياري از رموز هنري در بين خانواده‌ها از نسلي به نسل ديگر منتقل مي‌گردد.كرمان را مي‌توان به عنوان يكي از مناطق فرهنگي و تمدني واقع در جنوب شرق ايران از هزاره‌هاي گذشته محسوب داشت؛ از اين روي بسترهاي رشد هنرهاي سنتي در اين زيست بوم فرهنگي در طول تاريخ فراهم بوده است. در اين ميان فرش از مهمترين هنرهاي سنتي كرمان به حساب مي‌آيد. بخش مهمي از سنت فرهنگي فرش كرمان به پويايي و غناي خاندان‌هاي هنري وابسته است. در ميان تعداد متكثر خاندان‌هاي هنري در حوزه‌ي فرش كرمان خاندان شاهرخي از موقعيت شاخصي برخوردار است كه در اين پژوهش هدف پاسخ‌گويي به اين پرسش اصلي است كه نقش و جايگاه هنرمندان خاندان‌هاي هنري در فرش كرمان با تأكيد بر خاندان شاهرخي چيست؟ از اين روي اين پژوهش جهت نيل به اين هدف اصلي با بهره‌گيري از روش تحقيق كيفي از نوع تفسيري و شيوه‌هاي يافته‌اندوزي روايي و ميداني(مصاحبه و مشاهده) و كتابخانه‌اي به دنبال تبيين اين نقش و جايگاه است. نتايج حاصل از پژوهش با اتكا به يافته‌هاي حاصل از مصاحبه‌هاي غيررسمي از ۱۰ نفر از افراد مطلع بدست آمده كه از طريق تحليل محتواي عرفي حاصل شده است.از جمله يافته‌هاي اين پژوهش مي‌توان به اين نكته اشاره نمود كه خاندان هنري يك ظرفيت فرهنگي اجتماعي اقتصادي است كه مي‌توان موجب تقويت سطوح فرهنگي و هنري فرش دستباف كرمان شود. علاوه براين تقويت خاندان‌هاي هنري موجب تقويت ارزش‌هاي فرهنگي و هويتي جامعه گردد. نقش و جايگاه هنرمندان خاندان شاهرخي در فرش كرمان تابع نظام‌هاي ارزشي حاكم بر جامعه و ميدان فرهنگي است. در اين ميدان، سرمايه‌هاي اقتصادي و فرهنگي موجب تحولات منزلت اجتماعي هنرمندان مي‌شود و تحولات منزلت، جايگاه پوياي افراد را در نظام فرهنگي شكل مي‌دهد. نقش هنرمندان نيز تابع جايگاه آنهاست، بنابراين منزلت، جايگاه و نقش سه مؤلفه‌ي پيوسته و مرتبط با يكديگر در رابطه با نقش و جايگاه هنرمندان خاندان شاهرخي هستند.