بررسي تأثيرات تراژدي در داوري هاي اخلاقي و شناختي از منظر ديويد هيوم

يكي از آثار ديويد هيوم، فيلسوف تجربه گراي اسكاتلندي قرن هجدهم، مقاله بسيار كوتاهي است با عنوان درباره تراژدي . در غالب پژوهش ها با موضوع بررسي نظرگاه هيوم درباره تراژدي، اين مقاله جايگاهي مركزي دارد. هيوم با اين پرسش مقاله را آغاز مي كند كه چگونه تراژدي با وجود انفعالات ناگوار و دردآوري كه برمي انگيزد، هم چنان لذت بخش است؟ اين مسئله او را بر آن مي دارد كه بر موضوع تراژدي و رابطه آن با انفعالات تمركز كند. تاكنون نظر هيوم درباره اين رابطه به شكل هاي متنوعي صورت بندي شده است كه يكي از مشهورترينِ آن ها فرضيه تبديل هيوم است. بر مبناي اين فرضيه، انفعالات ناگوار به واسطه تمهيدات سبكي و بلاغي تراژدي به انفعالات لذت بخش تبديل مي شوند. اين فرضيه در طول ساليان دستخوش تصديق ها، انكارها، اصلاحات و تغييرات متعددي شده است و موافقان و مخالفان خود را داشته است. اما در غالب موارد موافقان و مخالفان اين فرضيه در اين نكته اتفاق نظر دارند كه تراژدي از طريق تمهيدات شاعرانه و بلاغيسبكي دست به توليد لذت مي زند. اين نظرگاه تا جايي پيش مي رود كه همه كاركردها و تأثيرات تراژدي به كاركردها و تأثيرات ذوقي و زيباشناسيك با محوريت توليد لذت تقليل مي يابد. اين مقاله بنا دارد تا از سه طريق كاركردها و تأثيرات ديگر تراژدي از منظر هيوم را بررسي كند. اول با جستجوي بيشتر در مقاله درباره تراژدي كه بخش هايي از آن پنهان تر مانده اند، دوم با بررسي آراي هيوم در باب تراژدي كه در نوشته هاي ديگر او پراكنده شده است و سوم با استقرار مقاله درباره تراژدي در گستره فلسفه هيوم، و هم سنجش آراي هيوم درباره تراژدي با آراي فلسفي ديگر او. و از اين طريق اميدواريم تا از يك سو امكان بررسي تأثيرات ديگر تراژدي نزد هيوم، به ويژه تأثيرات در داوري هاي شناختي و اخلاقي را وارسي كنيم و از سوي ديگر امكان بازنگري در فرضيه تبديل هيوم را بيازماييم.