حركت تكاملي نفس آدمي در فضاي مسجد بر مبناي آراي ملاصدرا (نمونه موردي: مسجد كبود تبريز)

مساجد سنتي در معماري اسلامي به گونه اي طراحي شده اند كه به واسطه ي ويژگي سياليت خود، مرحله به مرحله ناظر را دعوت به تجربه ي حركت از درجات پايين تا به درجات عالي تر مي نمايد. بطوريكه مراتب تكاملي انسان در حكمت صدرايي، قابل انطباق با مراحل حركت در معماري مي باشد. هدف اين مقاله شناسايي چگونگي اثربخشي حركت در فضاي معماري در به كمال رسيدن ناظر آن است. روش تحقيق منتخب از نوع تفسيري است كه ارتباط محركهاي فضاي سيال را با حركت جوهري نفس آدمي در متن يك تجربه اداركي ناظر ازفضا بازگو مي كند. يافته هاي تحقيق اشاره به اين نكته دارد كه موفقيت يك اثر معماري زماني است كه فضا حالت خنثي نداشته و ناظر خود را متأثر سازد. چنين فضايي كه ناظر را ترغيب به حركت كرده و عنان چشم، پا و ذهن مخاطب را از دستش خارج كرده و در مسجد كبود تبريز اين امر به خوبي قابل مشاهده است.