بررسي واكنش سه رقم گندم نان بهاره (.Triticum aestivum L) به تاريخ كاشت در‌ منطقه اهواز

به‌منظور بررسي واكنش صفات اگروفيزيولوژيك ارقام گندم به تاريخ كاشت، اين پژوهش بر اساس آزمايش كرت‌هاي يكبار خُرد‌شده (اسپليت پلات) بر پايه طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 93-1392 در مزرعه پژوهشي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان اجرا شد.سه تاريخ كاشت نيمه آبان‌ماه، نيمه آذرماه و نيمه دي‌ماه به‌عنوان كرت اصلي و سه رقم گندم نان بهاره (چمران، چمران 2 و افلاك) به‌عنوان كرت فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر تاريخ كاشت، رقم و برهم‌كنش آن‌ها بر صفات مورد مطالعه در سطح يك درصد معني‌دار گرديد. بيش‌ترين ميانگين عملكرد دانه در رقم چمران 2 در تاريخ كاشت نيمه‌آبان‌ماه (545 گرم بر متر مربع) و كمترين مقدار به رقم افلاك در تاريخ كاشت نيمه دي (273 گرم بر متر مربع) اختصاص يافت. كاهش عملكرد دانه در تاريخ كاشت دي‌ماه به دليل كاهش معني‌دار تعداد سنبله در واحد سطح و ميانگين وزن دانه بود. رقم چمران 2 در تاريخ كاشت نيمه‌آبان‌ماه با عملكرد دانه 545 گرم بر متر مربع و رقم افلاك در تاريخ نيمه دي‌ماه با عملكرد دانه 273 گرم بر متر مربع به‌ترتيب بيش‌ترين و كم‌ترين عملكرد دانه را به خود اختصاص دادند. در مقايسه بين ارقام مختلف گندم در تاريخ هاي مختلف كاشت اين تحقيق مشاهده گرديد كه بين سرعت و مدت پرشدن دانه رابطه معكوس وجود دارد، با تغيير تاريخ كاشت از نيمه آبان ماه به نيمه دي ماه، سرعت پرشدن دانه از 1.51 به 0.98 ميلي گرم دانه در روز، مدت پرشدن دانه از 48 به 33 روز، وزن هزار دانه از 41 به 28 گرم و نهايتاً عملكرد دانه از467 به 299 گرم در متر مربع كاهش يافت. در مجموع رقم چمران‌2 نسبت به ساير ارقام از ميانگين تعداد روز تا رسيدگي فيزيولوژيكي، عملكرد و اجزاي عملكرد، شاخص برداشت و سرعت مؤثر پر شدن دانه بيشتري برخوردار بود، لذا در تاريخ كاشت مطلوب نيمه آبان‌ماه قابل توصيه به بهره برداران در منطقه مورد مطالعه مي باشد.