برنامه ريزي بهينه استوار زنجيره عرضه نفت خام و توسعه بهينه ميادين نفتي در شرايط عدم قطعيت: مطالعه موردي شركت ملي مناطق نفت خيز جنوب ايران

فعاليت هاي صنعت نفت به دو بخش بالادستي و پايين دستي افراز مي شود. عمده فعاليت‏هاي بالادستي صنعت نفت عبارتند از اكتشاف و حفاري مخازن نفتي، استخراج نفت خام و عرضه آن به پالايشگاه هاي داخلي و يا پايانه هاي صادراتي. در بخش پايين‌دستي صنعت نفت نيز پالايش نفت‌خام و توليد مشتقات نفتي در پالايشگاه ها انجام مي گيرد. در اين تحقيق، بهينه سازي در فعاليت هاي بخش بالادستي صنعت نفت بررسي مي‫شود و مسئله مديريت زنجيره تأمين نفت‌خام (COSC) مدل‌سازي و حل مي گردد. هدف از تحقيق حاضر، ارائه يك مدل بهينه سازي رياضي به‌منظور كمك به تصميم‏گيري در زمينه بهره برداري از ميادين نفتي و مديريت زنجيره تأمين نفت خام است، به‌طوري‌كه سود خالص فعلي (NPV) حاصل از توليد و فروش نفت خام بيشينه گردد. براي اين منظور، يك مدل برنامه ريزي خطي آميخته (MILP) چند دوره اي ارائه مي شود كه در آن، متغيرهاي تصميم گيري استراتژيك و عملياتي از جمله تعيين مكان حفاري چاه ها، مكان يابي بوسترها و واحدهاي توليد (بهره‫برداري)، نحوه نصب خطوط لوله بين تسهيلات، ميزان استخراج نفت خام و در نهايتً مقدار توليد و عرضه نفت خام طي دوره هاي يك افق زماني معين، محاسبه مي شود. از آنجا كه پارامترهاي قيمت و تقاضاي نفت خام در تصميمات زنجيره تأمين نفت خام بسيار مهم و تأثيرگذار بوده و مقدار اين دو پارامتر معمولاً با عدم قطعيت هاي تصادفي و يا شناختي همراه مي باشند، در مدل MILP پيشنهادي، از رويكرد برنامه ريزي امكاني استوار (RPP) جهت مواجهه با عدم قطعيت آن‌ها استفاده شده تا ريسك تصميمات كنترل گردد. در بخش پاياني تحقيق، به‌منظور ارزيابي عملكرد مدل و رويكرد حل پيشنهادي، به مطالعه موردي شركت ملي مناطق نفت خيز جنوب ايران پرداخته مي‌شود و از نرم افزار GAMS (CPLEX Solver) جهت اجراي مدل پيشنهادي استفاده مي شود. نتايج عددي، كاربردي بودن بالاي مدل MILP ارائه شده را نشان مي‏دهد كه با استفاده از آن مي‌توان به بيشينه كردن NPV فروش نفت خام در افق هاي زماني دلخواه پرداخت. همچنين دو معيار بهينه بودن و امكان‏پذير بودن نتيجه به‏دست آمده، صحت رويكرد RPP پيشنهادي را در جهت كنترل بهينه عدم قطعيت تصديق مي نمايد.