كليدواژه :
تمثيل , ناصرخسرو , ديوان اشعار , مضامين تمثيلي , بلاغت فارسي
چكيده فارسي :
تمثيل جزء اصطلاحاتي است كه حوزه ي معنايي وسيعي را در بر مي گيرد، اما در شعر و بلاغت فارسي عمدتا در سه حوزه ي تشبيه، ضرب المثل و روايت هاي داستاني يا آليگوري به كار رفته است. از طرفي خاستگاه تمثيل را بيشتر در فلسفه و كلام دانسته اند تا خود ادبيات؛ از اين رو رابطه ي آن با متون خرد گرا يك رابطه ي مستقيم است. در تاريخ ادبيات فارسي، حكيم ناصر خسرو قبادياني شاعر قرن پنجم هجري يكي از برجسته ترين توليدكنندگان متن هايي است كه از مضامين تمثيلي به ويژه در اشعارش به شكل قابل توجهي استفاده كرده است و اين از ديدگاه نقد ادبي قابليت تحليل و بررسي بسيار دارد. در اين مقاله ميزان گرايش ناصر خسرو به استفاده از انواع تمثيل و مضامين تمثيلي نشان داده شده است و از طرفي تاثير مباني فكري و عقيدتي دستگاه اسماعيليه در چگونگي به كارگيري اين مضامين واكاوي شده است. ناصر خسرو در اشعارش عمدتا از تشبيه تمثيلي و روايت هاي داستاني يا آليگوري نسبت به ديگر اشعار تمثيل استفاده كرده است. در تمثيل هاي او لايه ي بيروني يا روساخت قصه و تشبيه مجموعه اي است از تصاوير، اشخاص، اشيا و اعمالي كه در زير ساخت خود يك پيام اخلاقي يا تعليمي و يا يك ايده ي ذهني را در بر دارد.
چكيده لاتين :
Alkgory is a term with a broad semantic scope;however,in Persian poetry and rhetoric,it mainly refers to three areas of simile,proverb,and allegorical narratives.Bsides,it is believed that allegory has its roots more inphilosophy and theology than in literature,therefore,it seems tobe directly related to rationalist writings. In Persian literary history,naser khosro ghobadiani,a poet from 5th century,is one of the people who has extensively used allegorical contents in his works especially in his poems.from this perspective,his poems have a high potential for literary critique.In this study, naser khosros tendency to use allegory and allegorical narratives have been shown the influence of Esmaeilie goverments belief an thought system on use of these allegorical contents has also been investigated.Naser khosro has maidnly used allegorical similes and allegorical narratives in his poems.In his narratives and similies, the surface-level is a collection of images,characters,objects and actions that,in their deep-level,have a moral or didactic message,or a mentalidea.
