مطالعه تطبيقي كتيبه قالي وقفي و منابع مكتوب درباري، با محوريت شناخت شخصيت تقي‌خان دراني، حاكم كرمان در عصر زنديه(1209-1163هجري)

پژوهش حاضر باهدف مطالعه فرش به‌عنوان يك سند تاريخي در ارتباط باشخصيت تقي‌خان دراني انجام‌يافته است. منابع بسياري به بررسي تاريخ كرمان عصر زنديه پرداخته‌ و به سبب اهميت حكومت تقي‌خان، به وي نيز توجه شده است. رويكردهاي گوناگوني نسبت به شخصيت او در ميان اين منابع وجود دارد. برخي به سجايا و بعضي ديگر به رذايل اخلاقي او پرداخته‌اند. اين مقاله با دو هدف معرفي كاركرد اسنادي قالي و تحليل متنبافته‌هاي مندرج بر قالي وقفي عصر زنديه، در راستاي شناخت شخصيت تقي‌خان دراني از يك‌سو و تطبيق يافته‌ها با منابع مكتوب و درك واگرايي رويكردها به حاكم كرمان به رشته تحرير درآمده است. لذا، مساله پژوهش، معرفي اهميت قالي به‌عنوان سند تاريخي با مصداق شخصيت تقي‌خان دراني است. درك علت ناهمگوني آرا در شناخت شخص نام‌برده در قالي وقفي و ساير منابع مدنظر است. ضرورت پرداختن به چنين موضوعي، اهميت تاريخي داشته و موجب توسعه منابع مكتوب عصر زنديه(1209-1163ه.ق.) مي‌شود كه فقدان پژوهش، همواره، بدان زيان رسانيده است. گردآوري اطلاعات به روش كتاب‌خانه‌اي انجام‌شده و با رويكرد توصيفي، تطبيقي و تحليلي بدان پرداخته‌شده است؛ در ضمن، پژوهش از نوع مطالعات اسنادي است. به نظر مي‌رسد قالي، علاوه بر كاربرد و اغناي حس زيبايي‌شناسي، مي‌تواند كاركرد اسنادي هم داشته باشد. فرضيه ديگر اين‌كه، شخصيت تقي‌خان دراني بازتابي متفاوت در ميان متون درباري، تاريخ كرمان و كتيبه قالي وقفي عصر زنديه دارد. سروده موجود در كتيبه قالي، دال بر كاركرد تبليغاتي دست‌بافته است.