بررسي درك كنايه از ديدگاه فرضيۀ برجستگي تدريجي

تحقيق حاضر به بررسي فرضيۀ برجستگي تدريجي و تأثير آن بر كنايه پرداخته است تا بررسي شود عامل مهم در دسترسي ذهن به معناي كنايه چيست. هدف از انجام اين تحقيق، سنجش RT (زمان خواندن) و شناسايي و تبيين رابطه بين 3 متغير نوع بافت (تحت‌اللفظي، تمثيلي) و ميزان آشنا بودن عبارت (بسيار آشنا، آشنا و ناآشنا) و سرعت خواندن (آهسته، هم زمان و سريع) كنايه بوده است. براي هر كدام از نمونه هاي كنايه، يك بافت تأثيرگذار در معناي تحت اللفظي كنايه و يك بافت تأثيرگذار در معناي تمثيلي همان كنايه به وجود آمد. از نرم افزاري براي انجام آزمايش صفحۀ متحرك خودمهار استفاده شد كه توانايي سنجش زمان خواندن عبارت ها را داشت. نتايج نشان داد، نمونه هاي كنايه، فرضيۀ برجستگي تدريجي را به‌ طور كامل تأييد نكردند و نتايجي خلاف فرضيۀ برجستگي تدريجي حاصل شد به اين صورت كه بافت بيشتر بر معناي برجسته پيشي مي گرفت و در درك تأثير مي گذاشت و اين دو تأثير موازي يكديگر نداشتند. همچنين، بر اساس نتايج تحقيق چنين به نظر مي رسد كه معناي برجسته هم در عبارت هاي تمثيلي بسيار آشنا و هم در عبارت هاي تمثيلي آشنا، معناي تمثيلي است و معناي برجسته در عبارت هاي تمثيلي ناآشنا معناي تحت اللفظي و معناي تمثيلي است.