ماهيت و چرايي شورش سپهسالار اُنر در دوره سلطان بركيارق

شناخت تاريخ ايران در دورﮤ سلجوقيان، به علت حضور و تأثير نيروي جديدي به نام قبايل تُركمن، از اهميت بسياري برخوردار است؛ زيرا آنها در شكل‌گيري و سرنوشت اين حكومت نقش مهمي ايفا كرده‌اند. از زمان تشكيل حكومت سلجوقيان، تعارض دو شيوﮤ مُلك‌داري موجب چالش‌ها و منازعه‌هايي ميان آنها شد. از يك سو، ديوان‌سالاران ايراني خواهان حكومت متمركز بودند و از ديگر سو، امراي نظامي و رؤساي قبايل تُركمن و مدعيان قدرت، طرفدار متمركزنبودن قدرت بودند. اين مسئله تشكيل جناح‌بندي‌هايي را در ساختار قدرت حاكم باعث مي‌شد. مرگ نظام‌المُلك، معمار نظرﻳﮥ حاكميت متمركز در حكومت سلجوقيان، مجال مناسبي براي امراي نظامي بود تا براي كسب قدرت تلاش كنند و امير اُنر نخستين قرباني اين تلاش بود. پژوهش حاضر در پي آن است تا ماهيت و علت‌هاي شورش اُنر عليه سلطان بركيارُق را روشن كند و مشخص كند چه عواملي در اقدام اُنر تأثيرگذار بوده است. روش و رويكرد اين پژوهش توصيفي‌تحليلي و براساس منابع كتابخانه‌اي است. يافته‌هاي پژوهش حاضر نشان مي‌دهد امير اُنر نمايندﮤ گروهي از امراي نظامي بود كه قصد داشتند در جناح‌بندي‌هاي پس از مرگ سلطان ملكشاه و خواجه نظام‌المُلك وارد شوند و قدرت خود را افزايش دهند. هرچند سرنوشت و تقدير نيكي نصيب اُنر نشد، شورش او سرآغاز تحولات اساسي در ساختار قدرت و حاكميت سلجوقي شد.