ارزيابي حقوق مالكيت در دوره‌ي صفويه (با تكيه بر آراي داگلاس نورث نونهادگرا)

حقوق مالكيت در تحليل هاي داگلاس نورث نونهادگرا درباره رشد و افول اقتصاد جوامع در دوره هاي مختلف تاريخي نقشي كليدي دارد. در مفهوم حق مالكيت مسأله حق اعمال انحصار مطرح است، از اين رو هزينه هايي را براي مالك درپي دارد. به نظر نورث حقوق مالكيت تضمين شده اي كه منافع آن از هزينه هايش بيشتر باشد، به همراه دولتي كه از اين نوع حقوق مالكيت حمايت كند، سبب رشد اقتصادي مي گردد. هزينه هاي حقوق مالكيت در دوره صفويه به دليل مسائلي مانند ماليات، مصادره و... اغلب بيشتر از منافع دارايي بوده است. از طرف ديگر دولت صفويه هم مالكيت منابع توليدي را در اختيار حلقه فرادستان و خصوصاً شاه قرار مي داد و تلاش مي كرد تجارت را تحت كنترل خود درآورد. اشكال بسيار مختلفي از مناسبات زمين داري در دوره صفويه به وجود آمد كه همه آن ها يك ويژگي مشترك داشتند: زمين به شاه تعلق داشت. از اين رو دولت صفويه مانعي بزرگ در توسعه و تكامل حقوق مالكيت بوده است. هرگاه با همين نوع حقوق مالكيت ناكارآمد، امنيتي ايجاد مي شد، اوضاع اقتصادي بهبود مي يافت. اين مقاله برآن است تا پس از بيان چارچوب نظري، ارزيابي از حقوق مالكيت در دوره صفويه را با توجه به ساختار و هزينه هاي حقوق مالكيت و نقش دولت به روش توصيفي تحليلي و براساس اطلاعات كتابخانه اي بررسي كند.