شيب لغزنده يا رفتار جبراني: نقش منبع كنترل و عاطفه منفي در تصميم گيري هاي اخلاقي حسابداري

افراد مختلف با ويژگي هاي فردي متفاوت زماني كه براي اولين بار عمل غير اخلاقي انجام مي دهند براي بارهاي بعد در رفتار خود استوار هستند و اين رفتار غير اخلاقي آنها بزرگتر و بزرگتر مي شود كه از اين عمل به عنوان استدلال شيب لغزنده ياد مي شود. در مقابل افرادي نيز وجود دارند كه وقتي در يك رفتار نامتعارف كوچك و كم اهميت قرار مي گيرند با احساسات منفي رو به رو شده و در تصميمات آينده درصدد جبران اين رفتار بر مي آيند كه اين رفتار نيز به عنوان رفتار مجاز يا جبراني عنوان مي شود كه بر خلاف استدلال شيب لغزنده است. هر دو نظريه مي تواند در حسابداري وجود داشته باشد كه به تفاوت هاي فردي و محيطي بستگي دارد. در اين پژوهش، تفاوت هاي فردي از جمله منبع كنترل دروني و ترس به عنوان عاطفه منفي بررسي شده است كه مي تواند بينش هاي مهي را در تشديد كردن موقعيت هاي اخلاقي، با توجه به اينكه چه نوع افراد احتمال بيشتري دارد كه در يك الگوي رفتاري شيب لغزنده در مقايسه با رفتار جبراني (يا مجاز) در سناريو هاي مربوط به حسابداري گرفتار شوند را فراهم مي كند. روش پژوهش حاضر نيمه تجربي، كاربردي و از نوع مقطعي در سال 1396 مي باشد. جامعه آماري اين تحقيق دانشجويان تحصيلات تكميلي حسابداري (دوره دكتري) كليه دانشگاه هاي ايران مي باشند كه با استفاده از فرمول كوكران تعداد 325 نفر تعيين گرديد. در گام بعدي، يك ساختار براي الگوي رفتاري شيب لغزنده ايجاد شد و با استفاده از تجزيه و تحليل واريانس از طريق طراحي مدل خطي عمومي پس از اثبات تاثير معني داري بين متغير ها به مقايسه ميانگين گروه هاي مختلف پس از قرار گرفتن آنها در ساختار شيب لغزنده پرداخته شد. نتايج اين تحقيق نشان مي دهد كه ويژگي هاي فردي شامل سطوح بالاي ترس به عنوان يك حالت عاطفه منفي، رفتاري را نشان مي دهد كه منجر به شيب لغزنده مي شود. در مقابل، عاطفه منفي (ترس) كمتر به رفتار جبراني منجر مي شود. از طرف ديگر، افراد با منبع كنترل دروني بالا، در حالتي كه عاطفه منفي (ترس) پايين باشد رفتار جبراني را نشان مي دهند.