ارزيابي كمّيت و كيفيت علوفه در كشت مخلوط افزايشي سورگوم- سويا تحت تأثير كودهاي زيستي نيتروكسين و باكتري‌هاي حل‌كننده فسفات

به‌منظور بررسي كمّيت و كيفيت علوفه در كشت مخلوط سويا با سورگوم، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دانشكده كشاورزي دانشگاه مراغه در سال زراعي 1395 اجرا شد. فاكتور اول شامل الگوهاي مختلف كشت در هشت سطح (كشت خالص سويا با تراكم‌هاي 40 و 50 بوته در متر‌مربع، كشت خالص سورگوم با تراكم‌هاي 10 و 15 بوته در متر‌مربع و كشت مخلوط دو گياه با تراكم‌هاي ذكر شده) و فاكتور دوم شامل عدم كاربرد و كاربرد تلفيقي كودهاي زيستي نيتروكسين (Azotobacter chroococcum و Azospirillum brasilense) و باكتري‌هاي حل‌كننده فسفات (Pseudomonas flurescence) بودند. نتايج نشان داد بيشترين (25/59 تن در هكتار) و كمترين (7/7 تن در هكتار) ميزان عملكرد كل علوفه خشك به‌ترتيب در كشت‌هاي مخلوط سويا (50 بوته در متر‌مربع)+ سورگوم (15 بوته در متر‌مربع) تلقيح شده و كشت‌هاي خالص سوياي تلقيح نشده با تراكم‌ 40 بوته در متر‌مربع حاصل شد. همچنين، بيشترين و كمترين ميزان خاكستر علوفه (ASH)، ماده خشك قابل هضم (DDM) و انرژي ويژه شيردهي (NEL) به‌ترتيب در كشت مخلوط سويا (50 بوته در متر‌مربع)+ سورگوم (10 بوته در متر‌مربع) و كشت خالص سورگوم با تراكم 15 بوته در متر‌مربع به‌دست آمد. بيشترين ميزان ديواره سولي (NDF) و ديواره سلولي بدون همي‌سلولز (ADF) در كشت خالص سورگوم با تراكم 15 بوته در متر‌مربع تلقيح نشده، حاصل شد. علاوه‌بر اين با كاربرد كودهاي زيستي ميزان پروتئين خام (CP)، DDM، ماده خشك مصرفي (DMI) و NEL علوفه به‌ترتيب 6/29، 1/71، 3/29 و 2/72 درصد نسبت به شاهد افزايش معني‌دار پيدا كردند. همچنين، بيشترين ميزان نسبت برابري زمين (LER) و شاخص سودمندي مالي مخلوط (MAI) در كشت مخلوط سويا (50 بوته در متر‌مربع)+ سورگوم (15 بوته در متر‌مربع) به‌دست آمد. به‌طور كلي بر اساس شاخص‌هاي كمّي و كيفي ذكر شده مي‌توان كشت مخلوط سويا (50 بوته در متر‌مربع)+ سورگوم (15 بوته در متر‌مربع) و سويا (50 بوته در متر‌مربع)+ سورگوم (10 بوته در متر‌مربع) را به‌عنوان تيمارهاي برتر معرفي كرد.