حضور حيوانات در شاهنامه با رويكردي به نقش تمثيلي و نمادين

The presence of animals in Shahnameh with a view to the allegorical and symbolic role

يكي از دلايل جذابيت داستان هاي حماسي حضور حيوانات در شاهنامه با جلوه تمثيلي و نمادين، است. فردوسي با هنرمندي تمام توانسته از حيوانات در جهت افزايش بار محتوايي شاهنامه بهره بگيرد. البته لازم به ذكر است مقوله تمثيل در ادبيات داراي قدمت بسياري است وايفاي نقش توسط حيوانات در فرهنگ ادبي ايران پررنگ بوده است. درچنين فرهنگي، داستان وتمثيل در زندگي انسان جاري و ساري بود و همواره به همين دليل نوعي نقش پذيري اجتماعي و سياسي وحتي تاريخي براي حيوانات لحاظ؛ كه به گونه هاي مختلف تقسيم مي شد. مانند تمثيل عرفاني، تمثيل حماسي، تمثيل سياسي و… حيوانات انواع مختلفي دارند؛ برخي قهرمان وبرخي ضد قهرمان و در اين بين شخصيت هايي كه جنبه بينابين دارند يا خاكستري اند و ياخنثي وگاهي چندوجهي. حكيم فردوسي از اين طريق توانسته است با پندار شخصيت بخشي به حيوانات، ضمن ايجاد شور و هيجان در داستان هاي شاهنامه، پيوند و همبستگي ميان انسان وحيوانات را به هنر تمثيل به تصوير كشيده و در راستاي تعاليم اخلاقي خود كه با رنگي حماسي و اسطوره اي تظاهر مي يابد به خوبي استفاده نمايد. حيوانات شاهنامه هر يك به تنهايي به عنوان يك شاهد مثال تمثيلي، حاوي ماجراها و رخدادهاي جذابي هستند كه در اين مقاله به شيوهء توصيفي به تجزيه و تحليل آنها پرداخته مي شود.

One of the reasons for the charm of the epic tales is the presence of animals in Shahnameh with a symbolic and allegorical effect. Ferdowsi has been able to enjoy animals to increase the content of the Shahnameh with perfect art. Of course, it should be noted that the scope of parables in literature has a long history and playing roleby the animalshas been emphasized in Iranian literary culture. In such a culture, the story and allegory were current in human life, and for this reason it always considered a social, political, and even historic role for animals that was divided into different types such as mystical allegory, epic parable, political parable, … and animals have various kinds and in this regard, the characters who have an intermediate aspect are either gray or neutral, and sometimes multi-faceted. Ferdowsi has been able to illustrate the bond between human beings and animals by creating the animal's personality as well as passion in the stories of the Shahnameh with the art of allegory, and for its ethical teachings, which have epic and mythical colors and use well. The animals of Shahnameh stand alone as an example of an allegorical example of adventures and attractive events.