مختصري از ارسال المثل در مثنوي تازه يافت شده ظهير كرماني

A Brief Description of Common Provrbs (Ersal al Masal) in Newly Found Zahir Kermani 's Mathnavi

آثار گذشتگان، ميراث ارزشمندي براي معاصران و آيندگان است. آثار فرهنگي و ادبي با بن مايه هاي معرفتي خود قوت و غذاي معنوي اهل فكر و هنر است. و علت آن هم اين است كه پل ارتباطي بين گذشته و حال هستند و شناخت و معرفت ما را افزايش مي دهند. عهد صفوي نيز از اين علوم و فنون بي بهره نبوده است. ظهير كرماني (1162 ق) كه نامش در هيچ تذكره اي نيامده است، از مفاخر شيعي مذهب ايران زمين است. مثنوي پر تمثيل او كه حدود ده هزار بيت در بحر رمل دارد، از آثار ناشناخته ي قرن دوازدهم است و تنها نسخه ي آن به خط نستعليق و مشتمل بر 265 برگ با شماره 9530 در كتابخانه ي مجلس نگهداري مي شود. اين اثر شامل داستان هاي تمثيلي منظومي در بيان انديشه هاي عرفاني، اخلاقي، ديني، عاشقانه و غيره است. او در انواع صنايع لفظي و معنوي، بويژه «تمثيل» طبع آزمايي كرده است. از اين رو براي نشان دادن سبك شعري ظهير لازم است گرايش وي را به "ارسال المثل و تمثيل" مورد تحليل و بررسي قرار دهيم. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه برخي از تمثيلات ظهير ساخته و پرداخته ي طبع و قريحه ي شاعر و بعضي از آنها متاثر از فكر پيشينيان اوست كه در سه دسته طبقه بندي مي كنيم: اول، خيال هاي تشخص يافته يا اشخاص خيالي. دوم، ارسال مثل (مثل سائر) و سوم، شبيه مثل يا جانشين مثل و از مقايسه اين سه دسته معلوم مي شود كه بيشينه ي كاربرد آن ارسال مثل (مثل سائر) و كمينه ي آن، شبيه مثل يا جانشين مثل است. به علت گستردگي مطالب، در اين مقاله صرفا به شرح و تحليل ارسال المثل (مثل سائر) مي پردازيم.

The work of the past is regarded as a heritage for the future. Cultural and literary works with mystic themes can be considered as the feeding material for people of thought and art and that's because these works are as bridges between the past and the present and increase our knowledge. The safavid era is not an exception to this fact. Zahir Kermani (1162)AH whose name is not mentioned in any books is one of the Shiite honors in Iran. His Mathnavi which is full of allegories and includes ten thousand couplets in Ramal meter is one of the least known works of 12 century. There is just one copy of it written in Nastaliq which is kept in the library of the parliament and includes 265 sheets. This work contains verse allegorical stories representing mystic, ethic and love thoughts. He has some works in spiritual and verbal devices such as allegory. In order to specify his style, we can investigate his inclination toward the book "Ersal Al-masal va al Tamsil". The findings show that some of the poet's allegories have been coined by himself and some of them are derived from the works of previous poets and are divided into three categories: first, the images made using imaginative figures. Second, Ersal Masal (common proverbs) and the third, proverbs or pseudo-proverbs. Comparing these categories shows that the most frequent kind is Ersal Masal(common proverbs) and the least frequent is pseudo proverbs. Due to the wide range of materials, we have just analyzed data related to Ersal Masal (common proverbs).