وجوه تمايز نهضت‌هاي انقلابي و گروه‌هاي افراطي در جهان اسلام

شكل گيري جنبش هاي اسلامي و گروه هاي افراطي در جهان اسلام معاصر، سئولات مختلفي را پيرامون زمينه ها، اهداف و رويكردهاي مرتبط با گروه ها و نهضت هاي اسلام گرا پيش و روي محققان علوم اجتماعي قرار داده است. با عنايت به تفاوت هايي كه در ميان گروه هاي افراطي و نهضت هاي اسلامي وجود دارد، تفاوت در شكل گيري آنها از اهميت ويژه اي برخوردار است. بر اين اساس پژوهش حاضر در صدد پاسخ به اين سئوال است كه وجوه تمايز بسترهاي شكل گيري حركت هاي افراطي و نهضت انقلابي در جهان اسلام چيست؟ نگارندگان بر اين باورند كه مباني فكري و بسترهاي جامعه شناسي اين دو باهم متفاوت بوده و با بهره گيري از شرايط محيطي در صدد تأسيس هويت سياسي جديد بر پايه اصول اسلامي هستند. گروه هاي افراطي محصول بسترهاي تاريخي - جغرافيايي و متأثر از شرايط سياسي در جهان اسلام هستند در حالي كه نهضت هاي انقلابي و جنبش هاي اصلاحي ناظر به مشكلات بيروني و بويژه استعمار و همچنين مشكلات داخلي شكل گرفته اند. يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه دو گروه افراطي و انقلابي علاوه بر پاسخ به مشكلات مشترك جوامع اسلامي، در تقابل دو گونه تفكر و رفتار سياسي متفاوت قرار دارند. حركت افراطي موجب گسترش منازعات در خاورميانه و شكاف اجتماعي و اسلام هراسي شده در حالي كه نهضت انقلابي بستر مناسبي براي تقويت اسلام سياسي و همگرايي در جهان اسلام مي گردد.