بررسي و اولويت بندي عوامل واگراي اثر گذار در روابط ايران و كشورهاي اسلامي پيراموني

با نگاهي ژئوپليتيكي به مسائل ايران و كشورهاي اسلامي پيراموني آن، مشخص مي شود كه هر اقدامي در ايران، به مثابه كانون مذهب شيعه، كشورهاي اسلامي پيراموني را كه به حوزه نفوذ ايران تعلق دارند، متأثر مي كند. با شناخت بيشتر عوامل اثر گذار در اين حوزه، ايران مي تواند توجه بيشتري را در رفع امور و مسائل موجود در كشورهاي اسلامي پيراموني داشته باشد. اما فضاي سرزميني ايران خود به فراخور جغرافيا و تاريخ پيچيده آن، دربردارنده ي مسائل گوناگون ژئوپليتيكي است كه مي تواند در روابط ايران با كشورهاي پيراموني، تأثيرگذار باشد . بررسي و مطالعه ي دقيق اين مسائل، يكي از ضروريات جهت مناسبات پايدار و سازنده با همسايگان اسلامي است.زيرا بنا بر حديث امام صادق(ع) كه به نقل از پيامبر اكرم مي فرمايند: »مَن اَصبَحَ وَ لَم يَهتَمَّ بِاُمورِ المُسلِمينَ فَلَيسَ بِمُسلِم «؛ كه جوهره ي اصلي اين حديث اشاره دارد به اينكه انسان نسبت به بشريّت مسئول است .در اين راستا، تحقيق حاضر با اتخاذ يك رويكرد علمي در استفاده از ديدگاههاي نظري در زمينه ي عوامل اثر گذار بين كشورها به بررسي عوامل ژئوپليتيكي واگراي اثر گذار در روابط ايران و كشورهاي اسلامي پيراموني پرداخته كه بصورت تركيبي، يعني توصيفي -تحليلي و پيمايشي و با بهره گيري از مطالعات كتابخانه اي و ميداني از طريق پرسشنامه و تكنيك MCDM (از نوع) AHPدر صدد پاسخگويي به اين سؤال است كه، مهم ترين عوامل ژئوپليتيكي واگراي اثرگذار در گسترش نفوذ ايران در كشورهاي اسلامي پيراموني بر حسب اولويت كدامند؟ در نتايج حاصل از پژوهش حاضر، مجموعاً 11 عامل واگرا شناسايي شده و در اولويت بندي آنها در زمينه ي ايجاد تنش نيز، عامل A8 (تعارضات ايدئولوژيك) به عنوان مهمترين عامل واگرا بين ايران و كشورهاي اسلامي پيراموني در اولويت اول قرار گرفت.