مدلي ساده براي توضيح پويايي شاخص كل قيمت بازار سهام تهران

در مدل‌سازي بازارهاي مالي همواره اين نكته داراي اهميت بوده است كه چگونه مي‌توان انحراف مداوم قيمت‌هاي مالي را از قيمت‌هاي بنيادي آن با استفاده از تعاملات ميان عواملِ ناهمگن در بازار تشريح كرد. يكي از روش‌هاي تشريح اين موضوع استفاده از رهيافت اقتصاد محاسباتي عامل محور است.  در ميان ادبيات مدل‌هاي عامل محورِ عقايد ناهمگن، مدل‌هاي مبتني بر تعاملات بين بنيادگراها و نمودارگراها از اهميت خاصي برخوردار است، زيرا يكي از عواملي كه مي‌تواند نقش مهمي در توضيح تلاطم و نوسانات بازار سهام داشته باشد، احساسات، عقايد و انتظارات سرمايه‌گذاران در مورد تغييرات آتي  قيمت سهام شركتهاست. در اين مقاله تلاش مي‌شود  با ارايه يك مدلِ محاسباتي عامل محورِ ساده براي تقاضاي سهام ، كه در اكثر مطالعاتي كه به بررسي نقش عوامل و تقاضاهاي ناهمگن در شكل‌گيري قيمت دارايي‌ها مي‌پردازند از روايتي از آن استفاده مي‌شود، نقش انتظارات  ناهمگن در پويايي شاخص كل قيمت، بررسي شود. براي تعيين انتظارات يا تأثير نسبيِ عوامل از روش ديچي و وسترهف (2012)، استفاده مي‌شود. در اين مدل برخي از عوامل داراي تقاضاي بي ثبات‌كننده يا  برون‌يابانه مي‌باشند ( نمودارگراها) و برخي از آنها داراي تقاضاي تثبيت‌كننده يا برگشت به ميانگين (بنيادگراها) مي‌باشند ‌. بدين منظور از داده‌هاي هفتگي، ماهانه و فصلي مربوط به شاخص كل قيمت بازار سهام تهران از سال 1376 تا 1392 استفاده شده است.  نتايج مدل‌سازي نشان مي‌دهد كه حساسيت نسبي تقاضاي خريداران با انتظارات مختلف نسبت به تغييرات قيمت، و تأثيرِ نسبي آنها بر كل تقاضا، نقش مهم و معناداري در پويايي قيمتي بازار سهام تهران، دارد. از سوي ديگر، تأثير نسبي نمودارگراها بر كل تقاضاي هفتگي يا انتظارات نمودارگراييِ هفتگي در طي دو دهه‌ي گذشته بيش از 80 درصد بوده است.