بررسي عوامل موثر بر كارايي زيست محيطي صنعت برق ايران: رهيافت تحليل پوششي داده ها و داده هاي تركيبي

در اين مطالعه براي ارزيابي كارايي زيست محيطي شركت هاي برق منطقه اي كشور از رويكرد دو مرحله اي استفاده شده است به اين نحو كه در گام اول، كارايي زيست محيطي شركت هاي برق منطقه اي در بازه زماني 1383-1393 با استفاده از مدل مازاد مبنا مورد سنجش قرار گرفته ودر گام دوم عوامل موثر بر كارايي زيست محيطي با استفاده از مدل هاي توبيت و حداقل مربعات معمولي، مورد ارزيابي قرار گرفته است. نتايج حاصل از گام اول نشان مي دهد كارايي زيست محيطي صنعت برق كشور در طي سال هاي 1383 تا 1385 با افت كارايي مواجه بوده است در حاليكه بين سال هاي 1386 تا 1388 كارايي زيست محيطي روند صعودي داشته و در بازه زماني 1389-1393 (بعد از آزادسازي قيمت حامل هاي انرژي) افت محسوسي داشته است و در سال 1393 با توجه به كاهش كارايي بيشتر شركت ها، ميانگين كارايي به كمترين مقدار (0/65) رسيده است. نتايج حاصل از گام دوم نشان مي دهد كه اندازه شركت برق منطقه اي و متغير مجازي آزادسازي قيمت حامل هاي انرژي اثر منفي و متغيرهاي نسبت برق توليد شده از نيروگاه هاي حرارتي، نسبت گاز به كار رفته در سوخت مصرفي، ميزان بهره برداري از ظرفيت نيروگاه ها و ارسال برق به شركتهاي ديگر اثر مثبت بر كارايي شركت هاي برق منطقه اي دارد. همچنين نتايج نشان مي دهد كه دريافت انرژي از شركتهاي ديگر در دوره زماني مورد بررسي اثر معناداري بر بهبود كارايي نداشته است. در پايان، نتايج حاصل از افزودن يك متغير جديد (متغير لگاريتم سرانه توليد ناخالص داخلي) نشان داد كه بجز متغير نسبت گاز به كار رفته در سوخت مصرفي، اثرگذاري همه متغيرها از استحكام بالايي برخوردار است.