سيماي تمثيلي گاو در آيين مهر (ميترايسم) و چگونگي بازتاب آن در مثنوي معنوي مولانا

An allegorical image of a cow in the ritual of Mehr (Mithraism) and how it is reflected in Rumi's spiritual Masnavi

مهر يا ميترا يكي از ايزدان دين زرتشت است كه گاهي نماد آتش و اهورامزدا، يا خورشيد است كه فلسفة اشراق و نور و نعمت را نشان مي‌دهد. رازآموزترين و شگفت‌ترين ماجراي مهر، پيكار با گاو نخستين است. ميترا با كشتن گاو ازلي و جاري كردن خونش به شكوفايي و آفرينش سودمند زمين كمك مي‌كند. باور به قرباني براي رهايي از نيروهاي شر و اهريمني به منظور دستيابي به بركت درگذر زمان به شكل‌هاي مختلف همراه هميشگي مردمان فلات ايران گرديده است. از اين قرباني كردن در آيين باستاني مهر، كه نمادي از كشتن نفس حيواني در وجود انسان است در ادبيات عرفاني تعبير به كشتن گاو نفس شده است. در مثنوي معنوي مولانا نيز تمثيل‌ها و تشبيه تمثيل‌هاي بسياري در اين زمينه به كار رفته است تا مفاهيم و آموزه‌هاي مورد نظر خالق آن را براي مخاطب بازگو كند. مولوي به عنوان يك عارف نامي با بهره گيري از اسطوره گاو كشي مهري، كشتن گاو نفس را به كمك نيروي عقل، به عنوان يك اصل انسان ساز تلقي مي‌كند، برآنيم در اين مقاله به ميزان تأثير پذيري مولانا در بيان تمثيل عنصر اسطوره گاو در بيان افكارش در مثنوي معنوي بپردازيم.

Mehr or Mitra is one of the goddesses of Zoroastrianism, which is sometimes a symbol of fire and of "Ahura Mazda", or of the sun, which shows the philosophy of illumination and light and blessings. The most mysterious story of the Mehr is the battle with the first bull. Mitra helps to blossom and create earthly creation by killing an old cow and flooding his blood. Believing in the victim to escape from the evil and evil forces in order to achieve the blessing has been in various forms alongside the people of Iran's plateau through time. From this sacrifice in the ancient ceremony of Mehr, which is a symbol of the killing of the animal's breath in human existence, it has been interpreted in the mystical literature to kill the cow. In "Masnavi" of Mowlana, allegories and similes of many similarities have been used in this field to convey the concepts and teachings of the author's point of view to the audience. Rumi as a well-known mystic, using the Mithraistic myth of cow killing, considers killing a cow (a beast) with the help of the power of reason as a man-made principle., we will discuss the extent to which Rumi has influenced the expression of the allegory of the element of the myth of cows in expressing his thoughts in spiritual mathnavi.