تأثير دولت رانتير بر الگوهاي مشاركت سياسي (مورد پژوهي: ايران در دوره جمهوري اسلامي)

The effect of Rentier government on the patterns of political participation (Case study: Iran, during the Islamic Republic)

هدف اين مقاله بررسي تاثير دولت رانتير بر الگوهاي مشاركت‌سياسي در جمهوري اسلامي ايران است. نظريه دولت رانتير رويكرد اصلي مقاله است. روش تحقيق، تطبيقي و تكنيك جمع‌آوري اطلاعات اسنادي است. در اين مقاله ويژگي‌هاي اقتصادي ايران بررسي گرديد و يافته‌ها نشان داد جمهوري اسلامي ايران داراي اقتصاد رانتير است كه وابستگي زيادي به فروش نفت دارد. درآمدهاي رانتي باعث شده دولت‌هاي ايران وابستگي چنداني به درآمدهاي مالياتي نداشته و مستقل از مطالبات طبقات و گروهاي اجتماعي شوند. مهمترين راه ابراز مطالبات سياسي، مشاركت‌سياسي است كه در جمهوري اسلامي تحت تاثير اقتصاد رانتي قرار گرفته است و سه الگو مشاركت سياسي در ايران پديد آمده است كه عبارتند از: الف) الگوي رابطه تخاصم كه پيروان آن از فرآيند مشاركت‌سياسي طرد شده اند؛ ب) الگوي مشاركت‌سياسي غيرحمايتي كه به طور مداوم در حال جذب و طرد از جريان اصلي قدرت سياسي در ايران هستند؛ ج) الگوي حمايتي كه وظيفه توليد و بازتوليد نيروهاي سياسي هوادار نظام‌ سياسي را بر عهده دارند و به دليل حمايت نظام سياسي از پيروان اين جريان سياسي، داراي الگوي مشاركتي فراگير و چرخه كامل مشاركت‌سياسي‌اند

The purpose of this article is to examine the effects of rentier government on participatory patterns in Iran. The theory of Rentier government is the main approach of the article. The research method is comparative, and the technique of collecting information is documented. In this article the economic characteristics of Iran is examined. The results show that Iran has a Rentier economy that is highly dependent on the sale of oil. Rentier revenues have made Iran's governments not much dependent on tax revenues, and not dependent on the demands of the classes and social groups. The political participation of Iran has been influenced by the Rentier economy, and three participatory models have emerged in Iran, which are: (A) The pattern of antagonism that its followers are excluded from political participatory process; (B) The Political Non-Support Participation that is continually being absorbed and excluded from the mainstream of political power in Iran; (C) The Political Support Participation that is responsible for the production and reproduction of political forces who are followers of the political system; As a result of the supports by political system for the followers of this movement, they have achieved a comprehensive participatory pattern and a complete cycle of political participation.