كاربرد تئوري رفتار برنامه ريزي شده در پيش بيني سوء مصرف مواد مخدر و روانگردان در بين متقاضيان دريافت گواهينامه رانندگي شهر همدان

Application of Theory of planned behavior in predicting of drug abuse among Applicants for Driving License in Hamadan

سوءمصرف مواد مخدر شامل طيف گسترده اي از رفتارهاي مخاطره آميز است كه به عنوان يكي از مهم ترين چالش ها در زمينه سلامت فرد، خانواده و جامعه مطرح مي شود. هدف از اين مطالعه، تعيين فاكتورهاي پيش بيني كننده سوء مصرف مواد در بين متقاضيان دريافت گواهينامه رانندگي شهر همدان با استفاده از تئوري رفتار برنامه ريزي شده بود. اين پژوهش توصيفي - تحليلي در سال 1391 انجام شد. 388 نفر از مردان و زنان متقاضي دريافت گواهينامه رانندگي از 6 آموزشگاه تعليم رانندگي شهر همدان با روش نمونه گيري خوشه اي انتخاب و وارد مطالعه شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه هاي استاندارد منطبق با تئوري رفتار برنامه ريزي شده و به روش خودگزارش دهي تكميل و با استفاده از نرم افزار آماري SPSS-16 و با بهره گيري از آزمون هاي مناسب (كاي-دو، همبستگي پيرسون و آناليز رگرسيون لجستيك) تجزيه و تحليل گرديد. شركت كنندگان در مطالعه 38/1، 31/4 و 81/9 درصد از نمره را به ترتيب براي نگرش نسبت به مصرف مواد، هنجارهاي انتزاعي و كنترل رفتاري درك شده بدست آوردند. ارتباط معني داري بين تجربه سوء مصرف مواد مخدر و متغيرهاي دموگرافيك (جنس و وضعيت تأهل) وجود داشت. همچنين رابطه معني داري بين تجربه سوء مصرف مواد مخدر و قصد مصرف مواد مخدر، داشتن دوستان مصرف كننده مواد (شامل: مشروبات الكلي، مواد مخدر و داروهاي درمان اعتياد) و تجربه مصرف مواد توسط خود فرد وجود داشت P <0.05). 11/9%) از متقاضيان دريافت گواهينامه رانندگي سابقه مصرف مشروبات الكلي، 5/5% سابقه مصرف مواد مخدر و روانگردان و 4/4% سابقه مصرف داروهاي درمان اعتياد را در 6 ماه گذشته داشتند. آناليز رگرسيون لجستيك نشان داد كه هنجارهاي انتزاعي و كنترل رفتاري درك شده، پيش بيني كننده هاي قوي براي قصد مصرف مواد مخدر در واحدهاي پژوهش است. نتايج تحقيق نشان داد تئوري رفتار برنامه ريزي شده مي تواند براي پيش بيني رفتارهاي پر خطر و اجراي برنامه هاي پيشگيري از سوءمصرف مواد مخدر استفاده گردد.

Drug abuse includes a wide range of risky behaviors and is considered as one of the most important challenges in the field of individual health, family and community. The purpose of this study was to determine factors influencing drug abuse between applicants for driving license in Hamadan by application of the theory of Planned Behavior. In this descriptive analytical study (had done in 1391), samples were collected from male and female applicants for certification of driving in 6 schools driving of Hamadan. The survey was carried out through cluster sampling and 388 applicants were gathered. Data were collected using the standard self-report questionnaire and were analyzed using SPSS 16, with the help of chi-squared test, correlation coefficient and logistic regression analysis. Participants in the study gained 38.1, 31.4 and 81.9 percent of points, respectively for attitudes toward drug abuse, subjective norms, and perceived behavior control. There was a significant relationship between the experience of drug abuse and the following demographics variables: sex and marriage status. Also there was a significant relationship between the experiences of drug abuse and the following variables: intention to drug abuse, having friends who had experienced alcohol, drug abuse and medications addiction treatment, having the experience of alcohol consumption, drug abuse consumption and medications addiction treatment. The results showed that 11.9% of the applicants of driving license, had the experience of alcohol consumption in the past 6 months, 5.5% had the experience of drug and psychoactive abuse consumption, and 4.4% had the experience of medications addiction treatment. Logistic regression analysis showed that subjective norms, and perceived behavioral control, were the most influential predictors of intention drug abuse in the research team. Theory of Planned Behavior can be used for predicting for high-risk behaviors and implementing drug abuse prevention programs.