تحولات نهاد سياست در ايران از انحلال استبداد رضاشاه تا آغاز ديكتاتوري محمدرضا شاه (32-1320 خورشيدي/53-1941 ميلادي)

Transformations Of Policy Institution In Iran From Dissolution Of Reza Shah Tyranny Until the Beginning Of The Dictatorship Of Mohammad Reza Shah (1941-1953)

اين پژوهش با هدف مطالعه ي تحولات سيستم سياسي پس از كناره گيري رضاشاه تا استقرار ديكتاتوري محمدرضا شاه انجام شده است. از آنجا كه مطالعات در حوزه ي تاريخ اجتماعي ايران متكي بر روايت هاي مورخان و اسناد منتشر شده مي باشد، تاريخ شفاهي كه زبان گوياي رخدادهاي تاريخي است، ناديده گرفته شده است. در اين پژوهش، داده ها از مصاحبه هاي انجام شده در اوايل دهه ي 1980 ميلادي با افراد طبقه ي فرادست و سياست مداران دوره ي پهلوي گردآوري شده است. رويكرد پژوهش نيز مبتني بر استقراي پراگماتيستي بوده و از كاربرد چارچوب نظري به دليل نقش ويژه گرايي و نسبيت تاريخي در حوزه ي جامعه شناسي تاريخي كه رويكرد قياسي را رقم مي زند، اجتناب شده است. نتايج كه با استفاده از تحليل عنصري به دست آمد، نشان داد كه در ابتداي به سلطنت رسيدن محمدرضا شاه به دليل بيثباتيِ سياسي در كشور، پارلمان، احزاب و مطبوعات به همراه كابينه ي دولت نقش مهمي در تصميم گيري هاي سياسي داشتند. روابط اين عناصر با هم مبتني بر ديالكتيك تكميلي و با شاه مبتني بر ديالكتيك جبراني بود و در صدد استفاده از فرصت هاي موجود براي جبران فرصت هاي از دست رفته در دوره ي رضاشاه داشتند؛ تنها حضور حزب توده در اين دوره با ساير نيروهاي اجتماعي، تفاوت داشت. حزب توده كه در دوره ي رضاشاه نيز نقش فعالي داشت، در اين دوره به فعاليت خود ادامه داد، اما به دليل مخالفت با سلطنت از حضور رسمي در سياست دور نگه داشته مي شد.

Aim of this article is study the changes in the political system after the withdrawal of Reza Shah to the establishment of the dictatorship of Mohammad Reza Shah. Since studies in the field of Iranian social history are based on the narrations of historians and published documents, but oral history, which speaks of historical events, has been ignored. In this research, data gathered from interviews conducted in the early 1980's with grassroots and Pahlavian politicians. The research approach is based on Abduction and avoids the application of the theoretical framework due to the role of specialism and historical relativity in the field of historical sociology, which leads to a deductive approach. The results, which were obtained by elementary analysis, showed that at the beginning of the reign of Mohammad-Reza Shah, Iran was political instability and parliament, parties and the press, along with the government's cabinet have important roles in making political decision. The relations of these elements were based on supplementary dialectics and with the Shah based on compensatory dialectics and sought to utilize the opportunities available to compensate for lost opportunities during the Reza Shah era; the only presence of the Toudeh party in this period was different with other Social forces. The Toudeh party, also active in the Reza Shah era, continued actions during this period, but was kept away from the official presence of politics because of opposition to the monarchy.