پاسخ‌هاي مورفولوژيك و بيوشيميايي گياه ريحان تحت تيمار نور ماوراي بنفش-B و كم‌آبياري در شرايط گلخانه

از عوامل تأثيرگذار بر فرايند رشدونمو گياه، تنش ‌هاي محيطي مانند كم ‌آبياري و اشعه ماوراي بنفش است. از بين متغيرهاي محيطي، پرتو ماوراي بنفش عامل مهمي در پاسخ گياه در برابر تنش ‌هاي ديگري مانند كم آبياري است. هدف از اين پژوهش، بررسي برهمكنش طول مدت تابش نور ماوراي بنفش B و تنش كم آبياري بر پاسخ‌ هاي مورفولوژيك و بيوشيميايي دو رقم ريحان است. در اين پژوهش، پنج تيمار براي طول مدت تابش نور ماوراي بنفش (صفر، ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ دقيقه در روز) و چهار سطح آبياري (۱۰۰، ۷۵، ۵۰ و ۳۰ درصد گنجايش زراعي) در دو رقم ريحان سبز و بنفش، براساس آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي، درنظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه طول مدت تابش اشعه ماوراي بنفش، تنش كم ‌آبياري و برهمكنش آنها بر پاسخ‌ هاي مورفولوژيك و بيوشيميايي هر دو رقم ريحان اثرگذار است. در ببشترين ميزان تابش اشعه ماوراي بنفش (۲۰ دقيقه در روز) صفات اندازه‌ گيري ‌شده مانند رنگيزه‌ هاي فتوسنتزي 18/2 درصد، ارتفاع ساقه 11/2 درصد و طول ريشه 10/1 درصد در مقايسه با شاهد كاهش يافت و صفات ديگر مانند ضخامت برگ 32/۳ درصد، ميزان محتواي مالون‌ دي ‌آلدئيد 7/6 درصد، آنتوسيانين 40/6 درصد و پرولين 19/1 درصد نسبت به شاهد افزايش معني دار داشت. درحالي كه سطح برگ، تعداد برگ، وزن خشك ريشه و ساقه در اثر طول مدت تابش، نسبت به شاهد ابتدا افزايش و سپس كاهش يافت. طول مدت تابش 5 دقيقه سبب افزايش 5/8، 9/3 و 10/0 درصد به‌ترتيب در وزن خشك ساقه، سطح برگ و تعداد برگ نسبت به شاهد شد. تنش كم ‌آبياري در حدود 46/3 درصد اثر بيشتري نسبت به تابش پرتو ماوراي بنفش در كاهش صفات اندازه ‌گيري ‌شده ريحان داشت. با كاربرد توأم پرتو ماوراي بنفش و كم‌ آبياري، از كاهش شاخص‌ هاي رشدي در اثر تنش كم‌ آبياري جلوگيري شد كه حالت هم‌ افزايي را نشان مي ‌دهد.