تحليل نشانه معنا شناختي خطبه زينب كبري (س) در كوفه، براساس طرح‌واره تنشي

براساس داده‌هاي نشانه معناشناختي، نوعي رابطه نوساني در بين عناصر زباني وجود دارد. اين رابطه نوساني، تابع قطب‌هاي تثبيت شده معنايي نيست. بلكه اين رابطه به توليد معنا و جريان ارزش مي‌انجامد. اين فرايند نوساني را به خوبي مي‌توان در طرح‌واره تنشي گفتمان تحليل نمود. يكي از پديده‌هاي زباني كه به عنوان گفتمان اجتماعي، فرهنگي، سياسي داراي فرايند نوساني توليد معنا مي‌باشد، خطبه زينب كبري (س) در بين مردم كوفه است. اين مقاله با روش توصيفي تحليلي، در صدد پاسخ به اين پرسش است كه گفتمان حضرت زينب (س) به طورخاص، از كدام يك از طرح‌واره‌هاي تنشي تبعيت مي‌كند؟ طرح‌واره تنشي در اين گفتمان چگونه كار مي‌كند و معنا را چگونه شكل مي‌دهد و چگونه به خلق ارزش مي‌انجامد؟ يافته‌هاي تحقيق چنين نشان مي‌دهد كه نظريه طرح‌واره تنشي در تحليل اين پديده زباني كارآمد است و گونه «طرح‌واره صعودي هم راستا در دو بُعد عاطفي و شناختي» بر بخش اول خطبه قابل تطبيق بوده و بخش دوم خطبه بر اساس «طرح‌واره صعود بُعد عاطفي»، داراي فشار عاطفي بالا بوده و اوج تكانه هيجاني را ايجاد كرده است. نتيجه اين فرايند نوساني، توليد معناي سيال و ارزش منفي بوده است؛ لذا توبيخ، سرزنش و تحقير اهل خيانت و تزوير را در پي دارد و در رابطه‌اي تقابلي، زاينده ارزش مثبتِ عدالت طلبي و ستيز عليه ظلم در تمام زمان‌ها و مكان‌ها است. به اين معنا كه در هر زمان و هر جغرافيا كه با تزوير و خيانت، حجت خداوند تنها بماند، تسلط ظالم و بروز جنايتي شبيه كربلا را در پي خواهد داشت.