ارزيابي اثر موم كارنوبا و گليكول پتاس بر تحمل نهال پرتقال تامسون ناول در دماهاي انجماد

نفوذ توده هواي سرد سيبري به مناطق شمالي ايران، هر چند سال يكبار، باعث كاهش شديد دما، بارش سنگين برف و يخ‌زدگي مركبات مي‌شود. بسته به ميزان كاهش دما، در برخي از سال‌ها فقط ميوه‎‌‎ها و در برخي از سال‌ها در‌ختان مركبات نيز دچار آسيب‌هاي مهلك شده‌اند. براي كنترل خسارات يخ‌زدگي روش‌هاي زيادي پيشنهاد شده‌اند، اما محلول‌پاشي با تركيباتي كه محافظت فيزيكي درختان را در مقابل يخ‌زدگي ممكن سازند و يا پاشيدن مواد شيميايي كه با تغيير غلظت شيره سلولي موجب كاهش نقطه انجماد مايع درون سلولي شوند، در زمان هاي نزديك به يخبندان مورد توجه بيشتري هستند. اين آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در پاييز و زمستان 1396 در سردخانه با دماي كنترل شده انجام شد. نهال‌هاي گلداني يك ساله پرتقال تامسون ناول در معرض سه سطح دمايي (5-، 8 -و 11- درجه سانتي‌گراد) قرار داده شدند. اين نهال‌ها با موم كارنوبا در دو سطح (صفر و 4 درصد) و گلايكول پتاس در دو سطح (صفر و 10 درصد) محلول‌پاشي شدند. كمترين درصد نشت الكتروليت در دماي 5 -درجه سانتي‌گراد و بيشترين درصد نشت الكتروليت در دماي 8 -درجه سانتي‌گراد مشاهده شد. غلظت پرولين با كاهش دما افزايش يافت اما با كاهش بيشتر دما از 8- درجه سانتي‌گراد دوباره روند كاهشي به خود گرفت. كاربرد موم كارنوبا در دماي 5 درجه سانتي‌گراد سبب كاهش غلظت قندهاي كل محلول شده است اما تفاوت معني‌داري با تيمار شاهد و دماي 11 -درجه سانتي‌گراد نداشت. كاربرد توأم كارنوبا + گلايكول پتاس در دماي 5- درجه سانتي‌گراد سبب كاهش غلظت كلروفيل كل شده است كه تفاوت معني‌داري نسبت به شاهد نداشته است. آثار يخ‌زدگي به‌صورت ريزش برگ و خشكيدگي سرشاخه‌ها در دماي 8 -درجه سانتي‌گراد قابل مشاهده است. نتايج اين آزمايش نشان داد محلول‌پاشي نهال‌ها با موم كارنوبا در غلظت به كار رفته در اين آزمايش تا دماي 8 -درجه سانتي‌گراد باعث كاهش آسيب تنش سرمايي شده است اما كاربرد گلايكول پتاس باعث افزايش تنش سرمايي شده است.