پديد آورندگان :
ظفري خرواج، اكرم دانشگاه آزاد اسلامي واحد نيشابور , فخر اسلام، بتول دانشگاه آزاد اسلامي واحد نيشابور - گروه زبان و ادبيات فارسي , سيدي، حسين دانشگاه فردوسي مشهد - گروه زبان و ادبيات عربي , شعباني، اكبر دانشگاه آزاد اسلامي واحد نيشابور - گروه زبان و ادبيات فارسي
كليدواژه :
قرآن مجيد , مهدي اخوان ثالث , بينامتينت , ژرار ژنت
چكيده فارسي :
در سال هاي اخير، در عرصه نقد ادبي نظريه اي تحت عنوان نقد بينامتني رواج پيدا كرده است كه بر اساس آن، هيچ يك از متون داراي هويت مستقل نيستند و تحت تاثير مستقيم يا غيرمستقيم آثار پيش از خود خلق شده اند. چهارچوب هاي نقد بينامتنيت براي نخستين بار از سوي ژوليا كريستوا تبيين گرديد، ولي با آراء ژرار ژنت به اوج رسيد، به طوري كه امروزه نظرات ژنت به عنوان الگو در بررسي هاي ميان متني در نظر گرفته مي شود. او بينامتنيت را به سه دسته «آشكار، ناآشكار و ضمني» تقسيم كرده است كه همه متون خلق شده ذيل آن جاي مي گيرند. يكي از زيرمتنهايي كه شاعران به آن توجه مي كنند، نويسه هاي ديني است كه در گستره ادب فارسي معاصر، اخوان ثالث در زمره شاعراني قرار دارد كه مسايل ديني را در اشعار خود منعكس كرده اند. او با استناد به مهم ترين متن ديني اسلامي يعني قرآن، بخشي از ذهنيات خود را شرح داده و با مخاطبان به اشتراك گذاشته است. به اين اعتبار، در مقاله حاضر با تكيه بر روش توصيفي - تحليلي و با استناد به منابع كتابخانه اي، ابعاد تاثيرپذيري اخوان ثالث از آيات قرآن در چهار لايه محتوايي، واژگاني، ساختاري و داستان هاي آييني بررسي و كاويده شده است تا به اين پرسش ها پاسخ داده شود كه: الف) اخوان ثالث در چه سطوحي از آيات قرآن تاثير پذيرفته است؟ ب) كاربرد كدام يك از ترازهاي نگره بينامتني در شعرهاي اخوان ثالث بيشتر بوده است؟ براي پرهيز از پراكنده گويي از مباني نظريه بينامتني ژنت استفاده شده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه شاعر، براي تبيين مفاهيم سياسي، اعتقادي، توصيفي، اعتراضي- فلسفي، اخلاقي و غنايي از متن متقدم، يعني قرآن استفاده كرده است.
چكيده لاتين :
In recent years, in the field of literary criticism, a theory called intertextual criticism has become popular, according to which none of the texts have an independent identity and have been created under the direct or indirect influence of their previous works. The frameworks of intertextual critique were first explained by Julia Kristova, but culminated in Gerard Genet's views, so that today Genet's views are considered as a model in intertextual studies. He divides intertextuality into three categories, "explicit, implicit, and implicit," to which all texts fall. One of the sub-texts that poets pay attention to is religious characters, which in contemporary Persian literature, the Third Brotherhood is among the poets who have reflected religious issues in their poems. Citing the most important Islamic religious text, the Qur'an, he described some of his mentality and shared it with the audience. Therefore, in the present article, relying on descriptive-analytical method and citing library sources, the dimensions of the Third Brotherhood's influence on Quranic verses in four sections of content, lexical, structural and ritual stories have been studied and explored to answer these questions. It should be given that: a) The third Brotherhood has been influenced by the verses of the Qur'an? B) Which of the levels of the intertextual view has been used more in the poems of the Third Brotherhood? The foundations of Genet's intertextual theory have been used to avoid scatterbraining. The results of the research show that the poet has used the earlier text, namely the Qur'an, to explain the political, doctrinal, descriptive, protest-philosophical, moral and lyrical concepts.
