عنوان مقاله :
رده شناسي نظام حالت اسم در زبان عربي
عنوان به زبان ديگر :
The Typology of Case System of Nouns in Arabic
پديد آورندگان :
مفيدي، روح الله دانشگاه بين المللي امام خميني(ره) - زبان شناسي قزوين، ايران
كليدواژه :
اسم , عربي , اِعراب , حالت , ردهشناسي
چكيده فارسي :
بحث «اِعراب اسم» در نظريه هاي زبانشناسي تحت عنوان «حالت اسم» مطرح شده و انواع الگوهاي حالت‌نمايي و نشانه هاي آن در زبانهاي مختلف جهان معرفي شده‌است. مقالۀ حاضر با هدف بررسي اين الگوهاي منظم (و نظام دستوريِ حاكم بر آنها) در عربي قديم و فصيح از منظر دسته بنديها و اصطلاحات زبانشناسي با تكيه بر رويكرد ردهشناسي زبان تدوين گرديده‌است. با تكيه بر ملاكهاي ساختاري و صوري (مبتني بر صورت نهايي كلمه) دو الگوي كلي را ميتوان در حالت نمايي اسم در عربي تشخيص داد: 1) اسمهاي فاقد پسوندِ شمار (اسمهاي مفرد و جمع مكسر) كه يك نظام سه عضوي حالت را تشكيل ميدهند (حالت فاعلي، مفعولي و مضاف اليهي)؛ و 2) اسمهاي داراي پسوندِ شمار (اسمهاي مثني، جمع مذكر سالم و جمع مؤنث) كه از يك نظام دوعضوي تبعيت ميكنند (حالت فاعلي و غيرفاعلي). پژوهش حاضر كوشيده است در هر بخش، رفتارهاي غالب و نيز استثنائات را با نگاهي نظريه بنياد توضيح دهد و در مواردي ضمن طرح انتقاداتي از صرف ون حو عربي، سؤالاتي را براي پژوهش هاي آتي مطرح كند.
چكيده لاتين :
The issue of noun’s I’rāb has been discussed as case in linguistic theories, and its different patterns and markers have been investigated in the languages of the world. The present study aimed at investigating the systematic patterns of case-marking and their grammatical behavior in Classical and Standard Arabic based on linguistic theories within a typological perspective. Relying on structural and formal criteria (considering the final form of the words), two general patterns in Arabic case-marking are distinguished: a) nouns lacking a number suffix (i.e. single nouns and broken-plurals) make a three-way distinction of case (nominative vs. accusative vs. genitive); and b) nouns having a number suffix (i.e. duals, masculine sound-plurals, and feminine plurals) make a two-way distinction (nominative vs. oblique). The present study seeks to show dominant as well as exceptional patterns in a theory-oriented approach, and at some points, criticizes the Arabic traditional grammars for their analyses, presenting some questions for further analysis in future.
