تكانه‌ي درآمد نفت و تخصيص مجدد فعاليت‌هاي اقتصادي در يك كشور صادركننده نفت؛ مورد ايران

مقاله ي حاضر در چارچوب يك مدل تعادل عمومي پوياي تصادفي (الگوي ادوار تجاري حقيقي) شواهد جديدي را درباره تخصيص مجدد منابع نفتي بين بخش هاي خصوصي و دولتي در يك كشور صادركننده نفت ارائه مي نمايد. بدين منظور تأثيرات تكانه ي نفتي بر متغيرهاي كلان اقتصادي (سرمايه گذاري، موجودي سرمايه، اشتغال و توليد) به تفكيك بخش هاي دولتي و خصوصي بررسي شده است. نتايج حاصل از شبيه سازي و تحليل توابع عكس العمل آني اين مقاله نشان مي دهد بعد از يك تكانه ي مثبت نفتي، سرمايه گذاري و موجودي سرمايه بخش دولتي افرايش يافته اند ولي سرمايه گذاري و موجودي سرمايه بخش خصوصي كاهش پيدا كرده اند. اشتغال و توليد بخش دولتي نيز در واكنش به تكانه افزايش يافته اند، اين در حالي است كه اشتغال و توليد بخش خصوصي كاهش مي يابند. توليد كل نيز به تبعيت از توليد دولتي ـ اگر چه ناچيز ـ افزايش مي يابد. نتايج پژوهش اثر برون راني را براي كليه متغيرهاي بخش خصوصي تائيد مي نمايد. همچنين دلالت بر اين نكته دارد كه با توجه به بزرگي سهم دولت در اقتصاد ايران، بخش عمده اي از درآمدهاي نفتي تبديل به سرمايه گذاري دولتي شده است اما با توجه به ناكارآمدي و اتلاف قابل توجه منابع نفتي در بخش دولت به ويژه در بخش سرمايه گذاري هاي عمراني، درآمدهاي ياد شده نتوانسته است رشد اقتصادي در ايران را به فرايندي پايدار تبديل سازد.