مقايسه واكنش پذيري به استرس، راهبردهاي مقابله اي و سبك هاي زندگي در افراد مبتلا و غيرمبتلا به اختلال بي خوابي

زمينه و هدف: هدف اين مطالعه، مقايسه واكنش پذيري به استرس، راهبردهاي مقابله اي و سبك هاي زندگي در افراد مبتلا و غير مبتلا به اختلال بي خوابي بود. روش كار: روش اين پژوهش از نوع علي مقايسه اي و جامعه آماري شامل كليه بيماران مبتلا به اختلال بي خوابي بود كه در نيمه دوم سال 95 به مراكز روانپزشكي و روانشناسي شهر گنبد كاووس مراجعه كرده و اختلال بي خوابي آن ها توسط روانپزشك يا روانشناس تشخيص داده شده بود. تعداد30 نفر از اين جامعه با روش نمونه گيري غيرتصادفي هدفمند انتخاب شدند، تعداد 30 نفر نيز از جامعه افراد عادي با همين روش به عنوان گروه مقايسه انتخاب شدند. دو گروه از نظر متغيرهاي سن، جنس، تحصيلات و وضعيت تاهل تا حد امكان همتا شدند. براي جمع آوري داده ها از پرسشنامه هاي شاخص شدت بي خوابي (ISI)، واكنش پذيري به استرس ادراك شده (PSRS)، راهبردهاي مقابله اي اندلر و پاركر و سبك هاي زندگي (LSQ) استفاده شد. اطلاعات بدست آمده با استفاده از تحليل واريانس چند متغيري مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته ها: نتايج نشان داد كه بين واكنش پذيري به استرس و تمام زيرمولفه هاي آن در دو گروه مبتلا و غيرمبتلا تفاوت معناداري وجود دارد. به اين صورت كه گروه بيمار نسبت به گروه سالم واكنش پذيري به استرس بالاتري دارند. راهبرد مقابله اي غالب گروه سالم، راهبرد مساله مدار و اجتنابي و راهبرد مقابله اي غالب گروه بيمار راهبرد هيجان مدار بود و در مقايسه سبك هاي زندگي بين دو گروه تفاوت معناداري مشاهده شد كه بيانگر سبك زندگي بهترگروه افراد سالم نسبت به گروه افراد مبتلا به اختلال بي خوابي بود. نتيجه گيري: مي توان اين طور نتيجه گيري كرد كه افراد مبتلا به اختلال بي خوابي نسبت به افراد غيرمبتلا واكنش پذيري به استرس بالاتري دارند، بيشتر از راهبرد مقابله اي هيجان مدار استفاده مي كنند و در مولفه هاي سبك زندگي نمره كمتري مي گيرند. از آن جايي كه پاتوفيزيولوژي بي خوابي را مي توان يك وضعيت برانگيختگي سايكوفيزيولوژيك در نظر گرفت، لذا واكنش پذيري به استرس بالا، با فعاليت بيشتر محورهيپوتالاموس هيپوفيز آدرنال مي تواند منجر به افزايش بي خوابي مي شود. مقابله هيجان مدار نيز با مهار پاسخ هاي هيجاني و برانگيختگي فيزيولوژيايي در جهت كاهش فشار رواني منجر به برانگيختگي شده و بي خوابي به دنبال دارد. سبك هاي زندگي نيز مي تواند با تحت تاثير قراردادن ساز و كارهاي زيست‫شناختي منجر به اختلال بي خوابي شوند.