كليدواژه :
انسان , فرد , سوژه , قدرت , ايدئولوژي , آزادي , استقلال و آموزش عالي
چكيده فارسي :
فلسفه, حقوق, جامعه شناسي, روانشناسي, علوم سياسي, و حتي اقتصاد هر يك به انسان پرداخته و شأن وجودي شان مطالعه و بررسي پيرامون انسان به دلايل مختلف بوده و امروزه نيز هست. هر يك در تلاش به فهم بخشي از وجود انسان از نگاه و منظر رشتۀ خود بوده اند. ازاين رو, نگاه يكساني به انسان ندارند و از واژۀ يكساني براي انسان استفاده نمي كنند. موضع گيري اين رشته ها و نظريه هاي هر رشته در سه دسته يا به تعبير كوهن سه پارادايم تقسيم مي شوند. پارادايم نخست, انسان را كاملاً منفعل در مقابل قدرت نهادهاي اجتماعي دانسته و از مفهوم فرد استفاده مي كنند. پارادايم ديگر, انسان را فردي خودمختار و سوژۀ كامل در مقابل نهادهاي اجتماعي و فرهنگ مي دانند و مفهوم سوژه يا سوبژكتيويته واژۀ موردپسند آنان است كه بر واژۀ فرد, برتري دارد. درحالي كه, پارادايم سوم بر اين باورند كه انسان در نوسان بين اصالت جامعه (انسان مطيع و منفعل) و اصالت فرد (سوژۀ كامل) مي باشد و واژۀ بازيگر از مفاهيم مورد علاقۀ اين دسته مي باشد. به هرروي, فرد متفاوت از سوژه است و سوژه اعلم تر از فرد است و فرد طي فرايندي به كمك عواملي به سوژه تبديل مي شود. درنتيجه, سوژه شدن امري اكتسابي و برساخته اي اجتماعي است. يكي از عوامل يا نهادهايي كه در ساختن سوژه نقش مهمي ايفا مي كند, آموزش عالي است.
