«محمود و اياز» و« ليلي و مجنون» در عرفان

شخصيت ها و داستان هاي محمود و اياز و ليلي و مجنون، بازتاب گسترده اي در عرفان داشته اند و از آنها براي بيان مفاهيم عرفاني استفاده شده است. اين دو داستان به دليل قابليت هاي فراواني كه در تأويل پذيري عرفاني در درون خود دارند نسبت به ساير داستانهاي عاشقانه ديگر نظير: ويس و رامين، خسرو و شيرين و ...بيشتر مورد توجه عرفا قرار گرفته اند. هر يك از شخصيت هاي محمود و اياز و ليلي و مجنون نمادهاي خاص عرفاني هستند كه از آنها براي بيان مفاهيمي چون: لطف و قهر حق، عاشق و معشوق عرفاني و بنده و سالك مطيع اوامر الهي و ...استفاده مي شود. به علاوه از حكايت هاي اين دو داستان براي بيان مفاهيم عرفاني ديگري نظير: اتحاد عاشق و معشوق و بنده و حق، غيرت حق، عشق مجازي، بندگي حق، ظهور وحدت در كثرت، كرامات عرفا، فنا و بقا ،تغيير جايگاه عاشق و معشوق و ... استفاده مي شود. در اين پژوهش ضمن بررسي علت توجه عرفا به اين دو داستان، مقايسه اي بين اين دو داستان و شخصيت هاي آنها در آثار عرفاني صورت مي گيرد و مفاهيم عرفاني حاصل از حكايت ها و شخصيت هاي آنها در برخي از آثار عرفاني ذكر و بررسي و تحليل مي گردند.