سبك‌شناسي و جلوه‌هاي غنايي غزليات حسن خان شاملو

حسن خان شاملو (متوفيّ 1050 ه.ق) شاعر، نويسنده، خطاط، بيگلر بيگي و اميرالامراي كل خراسان و حاكم هرات، در قرن دهم و يازدهم هـ.ق [17م]است. او از شاعران توانا، ناشناخته و نازك خيال است كه متأسفّانه نه تنها ديوان و ديگر آثار وي تصحيح نشده، حتيّ در تذكره ها و تاريخ ها مطلب چنداني درباره شعر و سبك شعر او نيامده است. مهم ترين اثر وي، ديوان كه به گفته نصرآبادي حدود سه هزار بيت است كه بخش اعظم آن را غزليات تشكيل داده است. غزليات حسن خان شاملو گنجينه اي سرشار از مضامين و بن مايه هاي غنايي است. فضاي كليّ و حال و هواي غزل وي را عشق و عاشقي و عرفان تشكيل مي دهد. نيز مضامين ديگري چون: اخلاق، پند و اندرز و حكمت هاي عملي، طنز و طعنه، شكوه، مفاخره و... كه از گونه هاي شعر غنايي هستند، در شعر او ديده مي شود. حسن خان شاملو در شاعري، به ويژه غزل سرايي، توانايي بالايي داشته است. غزل هاي پخته و سنجيدة وي با مضامين رنگارنگ و گوناگون و تصويرسازي هاي زيبا و شوق انگيز در هم آميخته شده است. اين پژوهش با روش تحليلي و توصيفي، بر آن است تا ضمن سبك شناسي غزليات وي، شعر غنايي حسن خان شاملو را معرفّي كند و نشان دهد غزليات وي از نمونه هاي برجسته در حوزة ادبيات غنايي است.