اثر آماده‌سازي خاك براي مطالعات آزمايشگاهي فرسايش بر رواناب سطحي

اگرچه مطالعات آزمايشگاهي رواناب و فرسايش در مقياس كرت به دليل مزاياي پژوهشي اجتناب ناپذير هستند، اما انجام اين مطالعات مستلزم دست خوردگي، انتقال به آزمايشگاه و آماده سازي خاك براي قرارگيري در كرت ها بوده و اين اقدامات به نوبه خود به كاهش اعتبار نتايج منجر مي شوند. با اين حال علي رغم اهميت اين موضوع، تاكنون كم تر به ارزيابي اثرات آماده سازي خاك بر متغيرهاي رواناب و رسوب پرداخته شده است. بنابراين پژوهش حاضر به منظور مقايسه رواناب سطحي در دو حالت خاك دست نخورده (شرايط طبيعي) و دست خورده (طي مراحل مختلف آماده سازي خاك براي مطالعات آزمايشگاهي) انجام گرفت. بدين منظور كرت هاي صحرايي با ابعاد 1 times;1 متر در دو حالت خاك دست نخورده و دست خورده در دامنه اي داراي خاك شني رسي لومي با شيب ثابت 18 درصد در حاشيه روستاي كدير در بالادست حوزه آبخيز آموزشيپژوهشي دانشگاه تربيت مدرس تحت بارندگي شبيه سازي شده با سه شدت 40، 60 و 80 ميلي متر در ساعت قرار گرفت. سپس زمان شروع رواناب در خروجي هر رت ثبت و حجم و ضريب رواناب در پنج فاصله زماني سه دقيقه پس از شروع رواناب اندازه گيري شد. بر مبناي نتايچ حاصل از اين پژوهش، ميانگين زمان شروع، حجم و ضريب رواناب كرت در اثر دست خوردگي خاك به طور معني دار (01/0 p) و به ترتيب 29/2، 45/3 و 79/2 برابر افزايش يافتند كه اين موضوع به وضوح نشان دهنده عدم امكان تعميم نتايج آزمايشگاهي رواناب و فرسايش به شرايط طبيعي بدون لحاظ اثرات ناشي از دست خوردگي خاك است. نتايج هم چنين نشان داد كه عوامل دست خوردگي خاك و شدت بارندگي اثر متقابل هم افزايي بر زمان شروع رواناب و اثر متقابل هم زدايي بر حجم و ضريب رواناب داشتند.