اولويت‌بندي زيرحوزه‌هاي بحراني از لحاظ فرسايش و رسوب با استفاده از مدل پاسخ فرسايش حوزه (WERM) و آناليز مورفومتري (مطالعه موردي: حوزه آبخيز روضه‌چاي، استان آذربايجان غربي)

اولويت بندي زيرحوزه هاي بحراني به منظور كنترل رواناب سطحي و فرسايش خاك يكي از مهم ترين راهكارهاي افزايش كارآمدي عمليات مديريت آبخيز و تسهيل دستيابي به توسعه پايدار مي باشد. هدف اين پژوهش ارزيابي و اولويت بندي 30 واحد هيدرولوژيك از نظر خطر فرسايش در حوزه آبخيز روضه چاي واقع در غرب استان آذربايجان غربي با مساحت 186/41 كيلومترمربع، با استفاده از آناليز مورفومتري و مدل پاسخ فرسايش حوزه (WERM) مي باشد. به منظور محاسبه شاخص (WERM) از نقشه هاي كاربري اراضي، شيب، فرسايندگي باران استفاده شد. در آناليز مورفومتري پارامترهاي طول جريان، تراكم زهكشي، طول جريان سطحي، ضريب شكل زيرحوزه ها، ضريب گردي، ضريب كشيدگي و ضريب فشردگي (در دو دسته پارامترهاي خطي و شكلي) محاسبه شدند. سپس اولويت بندي هريك از زيرحوزه ها از نظر خطر فرسايش با توجه به مقادير شاخص (WERM) و ميانگين كل پارامترهاي مورفومتري تعيين گرديد. در نهايت نقشه تلفيقي براساس بالا بودن مقادير شاخص هاي مذكور به عنوان اولويت بالاتر مشخص شد و سپس اولويت نهايي و شرايط بحراني هر زيرحوزه مشخص گرديد. نتايج نشان داد كه واحدهاي هيدرولوژيكي SUB6، SUB2، IB11، IB3 و IB10 به ترتيب با شرايط بحراني تر و اولويت بالاتر در انجام عمليات كنترلي و حفاظتي قرار گرفتند. در مجموع، روش مورد استفاده بر مبناي پاسخ آبخيز در حساسيت به فرسايش، با قابليت مي تواند در تعيين اولويت انجام عمليات كنترلي در آبخيز مورد استفاده قرار گيرد. در اين راستا، توجه به زيرحوزه هاي داراي شرايط بحراني براساس شرايط توپوگرافي و مورفومتري حوزه و هم چنين عوامل فرسايشي طبيعي و انساني مي تواند در برنامه ريزي و جلوگيري از هدررفت منابع آب و خاك و پيامدهاي فرسايش مؤثر واقع شود.