ارزيابي تحمل به خشكي در برخي از ژنوتيپ‌هاي‌ گندم با استفاده از شاخص‌هاي تحمل به تنش خشكي

به منظور تعيين مناسب ترين شاخص هاي تحمل به تنش خشكي و شناسايي ژنوتيپ هاي متحمل، تعداد 30 ژنوتيپ گندم در دو شرايط ديم و آبي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 90-1389 اجرا گرديد. شاخص هاي تحمل به تنش خشكي شامل شاخص حساسيت به تنش خشكي (SSI)، شاخص تحمل (TOL)، ميانگين بهره وري (MP)، ميانگين هندسي بهره وري (GMP)، ميانگين هارمونيك (Harm) و شاخص تحمل به تنش خشكي (STI) بودند نيز درصد تغييرات صفات نيز محاسبه گرديد. آسيب ناشي از تنش خشكي براي صفات وزن بوته، طول پدانكل، وزن پدانكل، وزن دانه در سنبله، عملكرد دانه و وزن هزار دانه معني دار بود. بر اساس نتايج همبستگي بين شاخص هاي تحمل به تنش خشكي و عملكرد دانه در محيط تنش و نرمال، شاخص هاي MP، GMP، Harm و STI همبستگي بالايي با عملكرد در هر دو محيط داشتند و به عنوان شاخص هايي جهت انتخاب ژنوتيپ هاي داراي پتانسيل عملكرد بالا در هر دو محيط (ژنوتيپ هاي گروه A) شناسايي شدند، در ضمن بر اساس اين شاخص ها ژنوتيپ هاي 3، 5، 9 و 13 به عنوان ژنوتيپ هاي متحمل و ژنوتيپ هاي 7، 12، 16 و 28 به عنوان ژنوتيپ هاي حساس معرفي شدند. شاخص هاي SSI و TOL ژنوتيپ هاي 8، 9، 12، 18، 19 و 30 را به عنوان ژنوتيپ هاي متحمل و ژنوتيپ هاي 1، 10، 15 و 25 را به عنوان ژنوتيپ هاي حساس نسبت به تنش خشكي تفكيك نمودند. تجزيه خوشه اي با روش وارد ژنوتيپ ها را به 5 گروه تقسيم و ژنوتيپ هاي مقاوم و حساس را از هم جدا كرد. بر اساس نتايج حاصل از اين بررسي، ژنوتيپ هاي 3، 5 و 9 مناسب براي هر دو محيط شناخته شدند.