بررسي رابطۀ عملكرد دانه و صفات وابسته در ارقام كلزاي بهاره با استفاده از روش‌هاي آماري چند متغيره

كارايي هر برنامه اصلاحي عمدتاً به ميزان و جهت همبستگي بين عملكرد و اجزاي آن و اهميت نسبي هر جزء شركت كننده در افزايش عملكرد بستگي دارد. جهت بررسي مؤثرترين صفات و نيز عوامل پنهاني دخالت كننده در ايجاد تنوع بين ارقام كلزا، آزمايشي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 17 ژنوتيپ در ٤ تكرار در سال زراعي 13951394 در مزرعه اي در صفي آباد واقع در شهرستان دزفول اجرا گرديد. نتايج ضرايب همبستگي نشان داد كه عملكرد دانه با وزن هزار دانه و تعداد دانه در غلاف بيشترين همبستگي مثبت را داشت و در سطح احتمال 1 درصد معني دار بود. انجام رگرسيون مرحله اي براي كليه صفات اهميت و نقش تعيين كننده صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه در غلاف، شاخص برداشت و تعداد روز تا رسيدگي را بر عملكرد ژنوتيپ ها نشان مي دهد. نتايج تجزيه مسير نشان داد كه صفات تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه بيشترين اثر مستقيم مثبت را بر عملكرد دانه دارا بودند. نتايج تجزيه به مؤلفه هاي اصلي نشان داد كه صفات تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملكرد دانه بيشترين همبستگي را با مؤلفه اول و صفات تعداد روز تا رسيدگي، تعداد روز تا گل دهي و طول دوره گل دهي بيشترين همبستگي را با مؤلفه دوم داشتند. با انجام تجزيه و تحليل عامل ها، دو عامل مهم شناسايي شدند كه عامل اول »صفات مرتبط با عملكرد و يا عامل مقصد فيزيولوژيك « و عامل دوم عامل »رشد رويشي « تعيين گرديد. بنابراين امكان استفاده از اين صفات در برنامه هاي اصلاحي براي بهبود عملكرد دانه ارقام بهاره كلزا به عنوان معيار انتخاب وجود دارد.